Programma 1 - Wonen

Uitgangspunten zijn vastgelegd in Programma 'Geef Lichtenvoorde Kleur'. We geven daar uitvoering aan. Het ontwikkelen van een vitaal en compact centrum staat centraal. Dit realiseren we door het stimuleren van de samenwerking tussen ondernemers, het zoeken van nieuwe functies voor leegstaand vastgoed, het ontwikkelen van een aantal nieuwbouwprojecten, het toevoegen van sfeer en beleving, meer groen, kunst en cultuur, meer toeristische potentie, etc. Dit gebeurt in overleg met ondernemers, inwoners en verenigingen.

Kwaliteit (toelichting)

In het afgelopen jaar hebben we met het project GLK een doorstart gemaakt. Lopende projecten, zoals het vergroenen van het centrum, geveltuinen en initiatief sfeerverlichting zijn in uitvoering of gerealiseerd. Met de visie voor de omgeving van het gemeentehuis is een belangrijke stap gezet, voor de visie voor de omgeving Vitelco is een start in voorbereiding.
Het realiseren van het activiteitenplein is opgehouden door een verzoek van ondernemers om een ondergrondse parkeerkelder onder het plein te realiseren. Dit zal moeten worden onderzocht. We zullen het parkeren integraal voor het centrum onderzoeken, waarbij er een belangrijke relatie is met de omgeving gemeentehuis en Vitelco.
Ten aanzien van de kosten hebben we in 2023 vooral voorbereidende kosten gemaakt. De grote kostenposten van uitvoering laten nog even op zich wachten.

Kwaliteit (indicator)

Het Programma Stad Groenlo wil de bedrijvigheid en levendigheid versterken, zodat de stad in de toekomst een plek is waar het goed wonen, werken en leven is. Voor de toerist moet het een aantrekkelijke en levendige stad zijn, met voldoende activiteiten om te verblijven.
Motto programma stad Groenlo: "Mensen maken de stad".

Het doel willen we bereiken door projecten uit te voeren vanuit 4 pijlers:

1. Centrumvoorzieningen en bereikbaarheid
2. Leefbaarheid en werkgelegenheid
3. Historisch beeldkwaliteit en openbare ruimte
4. Vrijetijdseconomie en cultuurhistorie

Kwaliteit (toelichting)

In 2023 hebben we weer verschillende beschikkingen afgegeven om de individuele gevels van panden weer meer aan te laten sluiten in het straatbeeld. Ook voeren we gesprekken met initiatiefnemers om gevelverbeteringen door te voeren.

Kwaliteit (indicator)

We gaan in de tweede helft van 2023 een nieuwe woon- en zorgvisie opstellen.

Kwaliteit (toelichting)

Lokaal is gestart met het maken van een lokale Woon zorg visie. Hiervoor wordt data verzameld en betrokken organisaties hebben reeds hun plannen gedeeld. In 2024 zal deze visie afgerond worden. Er is regionaal gestart met het verzamelen van data ter voorbereiding op een regionale visie en lokale uitwerking medio 2023 geanalyseerd. Daarna volgt opstelling van een visie.

Kwaliteit (indicator)

We bieden in Oost Gelre een thuis aan nieuwkomers, arbeidsmigranten en vluchtelingen. We ontwikkelen in samenwerking met het bedrijfsleven woonvoorzieningen voor arbeidsmigranten. We leveren een bijdrage aan de landelijke opgave voor het huisvesten van vluchtelingen.

Kwaliteit (toelichting)

Op 4 juli 2023 heeft de gemeenteraad de Woonvisie 2023-2027 vastgesteld. In de visie is de ambitie opgenomen om in negen jaar 1.265woningen te bouwen. Een derde van deze woningen is bedoeld voor de sociale huur en nog eens een derde bestaat uit betaalbare koopwoningen tot € 355.000,-. We dragen er zorg voor dat deze woningen duurzaam worden gebouwd.

Voor het realiseren van deze woningen is 2023 een Programmatische Aanpak Wonen (PAW) uitgewerkt. Hierin is opgenomen dat we minimaal 1.265 woningen toevoegen (voldoende) die passen bij de doelgroepen (variatie), die betaalbaar zijn (verdeling) en die duurzaam zijn gebouwd (verduurzaming). We zorgen tegelijkertijd voor een optimaal voorzieningenniveau en idealiter dragen de woningen bij aan een vitale regionale economie en aan versterking van de leefbaarheid. We doen ons best om dit alles waar mogelijk te versnellen

In 2023 is ook volop doorgewerkt aan de realisatie van de ambities. Zo zijn er vergunningen verleend voor PM woningen In 2023 zijn er 27 bestemmingsplannen, 6 uitgebreide procedures Wabo en vier wijzigingsplannen in procedure gebracht. Veel van deze procedures hadden betrekking op woningbouw waaronder woningbouwplannen voor de voormalige Regenboogschool, Richterspoort, Flierbos, Veegplan Woningsplitsing. Ook is er een regeling gepubliceerd om plannen voor "Wonen in de kap" mogelijk te maken in de centra van Groenlo en Lichtenvoorde.  Op basis van het eerder door de raad vastgestelde beleid voor Woondroebels zijn ook de eerste plannen in procedure gebracht.

Voor de kleine kernen zijn we een intensief traject gestart om de ambities uit de woonvisie door te vertalen in concrete vervolgstappen. Zo hebben we met vertegenwoordigers van alle dorpskernen gesproken om concreet invulling te geven aan de woningbouwopgave per kleine kern: gemiddeld zo’n 25 woningen toevoegen tot 2030. De waardevolle inbreng vanuit de dorpsraden, samen met de inbreng vanuit de interne organisatie heeft geresulteerd in een (concept) woonvisie kleine kernen; een overzicht van kansrijke woningbouwlocaties per kleine kern. 

Aan de Oude Papendijk in Groenlo is overeenstemming bereikt met een varkenshouder over bedrijfsbeëindiging en verkoop van opstallen en gronden. Hiermee is een eerste stap gezet om te komen tot een nieuwe woonwijk in Groenlo met circa 200 woningen.

In de aanloop naar de komende Spreidingswet wil Oost Gelre proactief zoeken naar huisvesting en opvang van vluchtelingen. Oost Gelre wil inwoners en ondernemers betrekken bij de zoektocht naar locaties of gebouwen.  In de subregio Achterhoek werken de Achterhoekse gemeente samen aan een plan om voldoende opvang te regelen op 1 januari 2024.  In november zal op provinciaal niveau besloten worden wat de inbreng van elke gemeente is.

Tenslotte is noemenswaardig dat in 2023 door de gemeenteraad een Omgevingsvisie is vastgesteld. Deze vormt de komende jaren het strategisch kader voor nieuwe ontwikkelingen in onze gemeente.

Kwaliteit (indicator)

Door een gebrek aan geschikte sociale huurwoningen blijven deze inwoners onnodig lang in de zorg. Jaarlijks inventariseren we de behoefte bij deze doelgroep.

Kwaliteit (toelichting)

Er is  regionaal in beeld gebracht waar het aanbod beschermd wonen zich bevindt. Met corporaties is overleg over de gevolgen van het minimaal beschikbaar zijn van goedkope huurwoningen op de uitstroom uit beschermd wonen. Het niet voldoende beschikbaar zijn van goedkope huurwoningen maakt dat de uitstroom minder snel gaat dan mogelijk is.

Kwaliteit (indicator)

• We realiseren doorstroom door te focussen op het bouwen van woningen voor jongeren, jonge gezinnen, doorstromers en ouderen.
• We staan open voor alternatieve woonvormen, de transformatie van bestaande woningvoorraad, het toepassen van bestemmingswijzigingen en Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO).
• We onderzoeken innovatieve constructies, zoals het toepassen van erfpacht en het verder
  verhogen van de starterskorting op de grondprijs. Dit alles om versneld te kunnen voorzien in de behoefte van starters, zodat we hen voor onze gemeente  kunnen behouden.
• We continueren het beleid voor woningbouw in de kleine kernen, waarbij volop ruimte moet zijn voor nieuwe
  woningbouwplannen. In de eerste helft van 2023 hebben in de kleine kernen gesprekken plaatsgevonden om tot nieuwe locaties te komen. In de tweede helft van 2023 zal dit resulteren in een geactualiseerde visie en starten de eerste uitwerkingen.
• We zetten in op verdere realisatie van een nieuwe woonwijk in Groenlo en een nieuwe woonwijk in Lichtenvoorde. De eerste verkenningen zijn in 2023 uitgevoerd.
• We hebben oog voor de betaalbaarheid van wonen.

Kwaliteit (toelichting)

Op 4 juli 2023 heeft de gemeenteraad de Woonvisie 2023-2027 vastgesteld. In de visie is de ambitie opgenomen om in negen jaar 1.265 woningen te bouwen. Een derde van deze woningen is bedoeld voor de sociale huur en nog eens een derde bestaat uit betaalbare koopwoningen tot € 355.000,-. We dragen er zorg voor dat deze woningen duurzaam worden gebouwd.

Voor het realiseren van deze woningen is 2023 een Programmatische Aanpak Wonen (PAW) uitgewerkt. Hierin is opgenomen dat we minimaal 1.265 woningen toevoegen (voldoende) die passen bij de doelgroepen (variatie), die betaalbaar zijn (verdeling) en die duurzaam zijn gebouwd (verduurzaming). We zorgen tegelijkertijd voor een optimaal voorzieningenniveau en idealiter dragen de woningen bij aan een vitale regionale economie en aan versterking van de leefbaarheid. We doen ons best om dit alles waar mogelijk te versnellen

In 2023 is ook volop doorgewerkt aan de realisatie van de ambities. Zo zijn er vergunningen verleend voor PM woningen In 2023 zijn er 27 bestemmingsplannen, 6 uitgebreide procedures Wabo en vier wijzigingsplannen in procedure gebracht. Veel van deze procedures hadden betrekking op woningbouw waaronder woningbouwplannen voor de voormalige Regenboogschool, Richterspoort, Flierbos, Veegplan Woningsplitsing. Ook is er een regeling gepubliceerd om plannen voor "Wonen in de kap" mogelijk te maken in de centra van Groenlo en Lichtenvoorde.  Op basis van het eerder door de raad vastgestelde beleid voor Woondroebels zijn ook de eerste plannen in procedure gebracht.

Voor de kleine kernen zijn we een intensief traject gestart om de ambities uit de woonvisie door te vertalen in concrete vervolgstappen. Zo hebben we met vertegenwoordigers van alle dorpskernen gesproken om concreet invulling te geven aan de woningbouwopgave per kleine kern: gemiddeld zo’n 25 woningen toevoegen tot 2030. De waardevolle inbreng vanuit de dorpsraden, samen met de inbreng vanuit de interne organisatie heeft geresulteerd in een (concept) woonvisie kleine kernen; een overzicht van kansrijke woningbouwlocaties per kleine kern. 

Aan de Oude Papendijk in Groenlo is overeenstemming bereikt met een varkenshouder over bedrijfsbeëindiging en verkoop van opstallen en gronden. Hiermee is een eerste stap gezet om te komen tot een nieuwe woonwijk in Groenlo met circa 200 woningen.

Tenslotte is noemenswaardig dat in 2023 door de gemeenteraad een Omgevingsvisie is vastgesteld. Deze vormt de komende jaren het strategisch kader voor nieuwe ontwikkelingen in onze gemeente.

Kwaliteit (indicator)

We hanteren daarbij de volgende uitgangspunten:

• Bermen worden benut om gevarieerde beplanting aan te brengen
• We passen ecologisch bermbeheer toe
• Inrichting en beheer van de openbare ruimte worden beter afgestemd op verhogen van de biodiversiteit; inwoners worden daarbij intensief betrokken.
• Normering van het openbaar groen volgens CROW, objectief vast te stellen door schouw en monitoring (beeldkwaliteitsplan).
• Openbaar groen is ingericht voor meerdere bestemmingen zoals spelen recreëren, waterberging en ecologie.
• We gebruiken geen gewasbeschermingsmiddelen.
• We meten kwaliteit van groen- en landschapsbeheer door monitoren en schouwen of evaluatie van de vastgestelde beeldkwaliteit d.m.v. steekproefsgewijze schouwrondes.
• Binnen stedelijk gebied gaan wij overleggen over initiatieven voor herontwikkeling en geven we uitvoering aan de programma's Stad Groenlo en Geef Lichtenvoorde kleur.
• Ten aanzien van landschapversterking stellen we een landschapsplan op nadat de raad de Omgevingsvisie heeft vastgesteld. De documenten 'Landschappen vol leven (biodiversiteitsplan)', ' Natuurwaardenkaart Oost Gelre'  en 'Basiskwaliteit landschap'  zijn daarvoor richting gevend.

Kwaliteit (toelichting)

Bovenstaande uitgangspunten zijn actueel. Zo is in 2023 het openbaar groen maandelijks geschouwd en gemonitord volgens beeldkwaliteitsplan om scherp te houden of aan de gevraagde vastgestelde beeldkwaliteit wordt voldaan, maar ook waar eventuele knelpunten ontstaan of verbeterpunten liggen. Door middel van data en monitoring volgens de nectarindex waar we in 2023 mee verder zijn gegaan krijgen we een steeds completer beeld van de biodiversiteit. Welke maatregelen hebben effect en waar kansen liggen voor optimaliseren d.m.v. aanplant of wellicht aanpassing in de beheermaatregel.

Kwaliteit (indicator)

We hanteren daarbij de volgende uitgangspunten:

• De verschillende landschapstypen en ensembles kennen een eigen identiteit. Deze blijven behouden en worden waar mogelijk versterkt.
• We faciliteren groepsprocessen in de kernen en duurzame projecten gericht op ontwikkeling van het landschap.
• Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen worden de mogelijkheden om de biodiversiteit te verhogen en het landschap te versterken ingepast. 
• We willen ons landschap koesteren, maar ook benutten bij het versterken van de lokale economie. In samenhang met een verdere versterking van ons landschap en onze natuur bieden we gebalanceerd ruimte voor landbouw, toerisme en recreatie.

Kwaliteit (toelichting)

Het verbeteren van ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit is een continu proces. De uitgangspunten zijn actueel. Met betrekking tot het landelijk gebied, landschap en biodiversiteit gaan we met gebiedspartijen in overleg over concrete maatregelen, en kansen. Deze worden vertaald in omgevingsplannen.

Kwaliteit (indicator)

Reconstructies of herinrichting van gebieden wordt altijd gezamenlijk met inwoners en overige belanghebbenden in de buurt opgepakt. Reconstructie of herinrichting wordt optimaal benut om biodiversiteit te versterken en maatregelen tbv klimaatadaptatie uit te voeren.

Kwaliteit (toelichting)

Reconstructies en herinrichtingen worden in samenspraak opgepakt met inwoners en belanghebbenden. Een voorbeeld hiervan is de speellocatie in Lichtenvoorde aan de Tongerlosestraat welke gerealiseerd conform de visie Bewegen Ontmoeten Spelen (BOS) en de andere doelstellingen zoals afkoppelen hemelwater en versterken biodiversiteit. 
Een ander voorbeeld is de Nicolaasweg in Mariënvelde waar in samenspraak met de inwoners een boomvervangingsplan is opgesteld en waar in kwartaal 1 van 2023 de bomenrij grotendeels nieuw is aangeplant. Daarnaast is ook gekeken naar de biodiversiteit door een gefaseerd maaibeheer toe te passen om de biodiversiteit te versterken.
In 2023 zijn een aantal projecten in de voorbereiding met bewoners zoals Lariksstraat in Lichtenvoorde en Beumweg in Vragender waar in 2024 dit zal overgaan tot realisatie.

Kwaliteit (indicator)

Bijdrage leveren aan het verminderen van de effecten van stikstofdepositie op kwetsbare natuur te beperken. Vanuit de provincie wordt het GMS (Gelderse Maatregelen Stikstof) geïnitieerd. Dit beschrijft een gebiedsgerichte aanpak voor de regio’s Arnhem-Nijmegen, Achterhoek, Foodvalley, Rivierenland, Stedendriehoek en Veluwe. 

Kwaliteit (toelichting)

Het Nationale Programma Landelijk Gebied is vertaald in het programma Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG). In het programma VLGG zit min of meer ook de GMS verwerkt. De VLGG zal begin 2024 in concept worden gepresenteerd. Door de val van het kabinet is de aanpak NPLG/VLGG vertraagd. Er is helaas nog onduidelijkheid over beschikbaarheid financiering.

Kwaliteit (indicator)

Het centrale doel van het Klimaatakkoord is het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen met 49% in 2030 ten opzichte van 1990. Voor het behalen van deze doelstelling dienen 30 regio's een Regionale Energiestrategie op te stellen. Daarnaast dienen gemeenten voor het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving een Transitievisie Warmte op te stellen. 

De basis voor de lokale ambitie is het regionale 'Akkoord van Groenlo' en de regionale uitvoeringsagenda. In deze regionale uitvoeringsagenda duurzame energie Achterhoek is een mix aan hernieuwbare energiebronnen opgenomen van wind, zon en biomassa naast een besparingsdoelstelling op elektriciteit en gas.

Op dit moment wordt er regionaal gewerkt aan een herijking van het 'Akkoord van Groenlo'. De uitkomsten van deze herijking vormen samen met onze transitie visie warmte, de RES 1.0 en (lokale) ontwikkelingen de kaders voor lokale energiestrategie welke in 2022 wordt opgesteld. Vervolgens gaan we een nieuwe uitvoeringsagenda opstellen. 

Daarbij hanteren we de volgende uitgangspunten:

• De rol van de gemeente is het stimuleren en faciliteren van de energietransitie.
• Door actieve informatievoorziening en het voeren van campagnes promoten wij de noodzaak van de energietransitie.
• Inwoners, bedrijven en belangenorganisaties betrekken we bij de uitwerking van de plannen.
• Inwoners, bedrijven en belangenorganisaties voeren zelf de door hen geïnitieerde projecten uit.
• We werken regionaal samen op onderwerpen en maatregelen waar dat de efficiency en effectiviteit ten goede komt.
• We maken duurzame energieprojecten mogelijk in bestemmingsplannen.

Kwaliteit (toelichting)

Het Akkoord van Groenlo van 2013 kende een zeer ambitieuze doelstelling: de acht Achterhoekse gemeenten streven naar een energie-neutrale Achterhoek in 2030. Deze doelstelling is om meerdere redenen niet realistisch gebleken en met het nieuwe Akkoord van Groenlo 3.0 is daarom aangesloten bij de doelstelling van het landelijke Klimaatakkoord.  De doelstelling is nu: Een energieneutrale Achterhoek in 2050 (of zoveel eerder als mogelijk).  

Kwaliteit (indicator)

Besparing van energie is een belangrijke pijler van het programma Energietransitie. Ook inwoners kunnen daaraan een bijdrage leveren; dat stimuleren we. 

Kwaliteit (toelichting)

Inwoners zijn op verschillende manieren bezig met energiebesparing en zetten concrete, meetbare stappen. Zo neemt het aantal aansluitingen met zonnepanelen nog steeds toe en laat het gemiddelde gasverbruik een dalende lijn zien. Het elektriciteitsverbruik kent over de lange termijn ook een dalende lijn, maar het verbruik laat hier een wat grilliger verloop zien.  Van de financiële regelingen ter ondersteuning van het treffen van energiebesparende maatregelen wordt goed gebruik gemaakt. In 2023 is een start gemaakt met het Nationaal Isolatie Programma. Binnen dit programma, dat regionaal opgepakt wordt, krijgen inwoners (financiële) ondersteuning bij het verduurzamen van hun woning. De focus ligt hierbij op oudere woningen met een laag energielabel omdat daar de meeste winst te behalen valt qua verduurzaming. Daarnaast is er in 2023 ook een start gemaakt met de Woning Uitvoerings Plannen. De woningeigenaar krijgt een individueel advies voor het aardgasvrij/aardgasvrijgereed maken van de woning. De focus ligt hier ook op de oudere woningen.

Kwaliteit (indicator)

Wij stimuleren bedrijven om energiebesparende maatregelen te treffen en zelf duurzame energie op te wekken.

Kwaliteit (toelichting)

Energiebesparing heeft bij ondernemers om meerdere redenen de nodige aandacht. Een groot deel van de bedrijven moet namelijk voldoen aan de EML plicht, het uitvoeren van maatregelen die een terugverdientijd hebben van minder dan vijf jaar. Hierop controleert de ODA en zij constateert dat de bedrijven hier goed aan voldoen. Daarnaast is het aantal bedrijven dat beschikt over zonnedaken de afgelopen jaren gestegen. Door de netcongestie problemen stagneren de ontwikkelingen op dit punt wel.  Anderzijds ontstaan er door de netcongestie initiatieven om te bezien hoe bedrijven, bedrijventerreinen zelfvoorzienend kunnen worden. Het opgerichte Duurzaam Ondernemerscentrum Achterhoek (DOA) heeft hierbij een rol te vervullen. 

Kwaliteit (indicator)

We voeren een evaluatie uit van  de eerste tender naar zonneparken. Op basis van deze evaluatie doen we een voorstel voor een mogelijk vervolg.

We geven verdere invulling aan de projecten uit de werkstroom “Grootschalige hernieuwbare energieopwekking”. Voor de realisatie van één of enkele windturbines worden vervolgstappen gezet. Voor het op grote schaal verbeteren van de isolatiegraad van 1000 woningen worden in samenwerking met het Agem energieloket acties uitgevoerd.

Kwaliteit (toelichting)

De eerste tender zonneparken, welke in juni 2019 was opengesteld, is afgerond. In de periode van de tender zijn twee zonneparken vergund met een totale netto oppervlakte van 16,9 ha. De tender is afgesloten met een evaluatie. Voor wind energie is een intensief programma opgestart en grotendeels al doorlopen gericht op het opstellen van windbeleid. Hierbij zijn de inwoners op verschillende manieren betrokken, variërend van het organiseren van windcafe's en thema- informatieavonden.  Oktober 2023 zijn de conceptnormen voor windmolens bekend gemaakt. Op 23 november is de concept versie van het windbeleid gepresenteerd aan de gemeenschappelijk raden van Oost Gelre en Berkelland en op 7 december is het concept windbeleid gepresenteerd aan de inwoners van de 2 zoekgebieden (K en I). In de de eerste helft van 2024 zal het windbeleid aangeboden worden in het bestuurlijk proces ter besluitvorming.

Kwaliteit (indicator)

De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en gaat het eigen vastgoed verder verduurzamen.

Kwaliteit (toelichting)

Een deel van het gemeentelijk vastgoed is op basis van de nota "Energiebeleid Gemeentelijk Vastgoed"  verduurzaamd. Het energieverbruik wordt gemonitord en op de gebouwen wordt de nodige duurzame energie opgewekt. Daartoe zijn een aantal geschikte gebouwen o.a. voorzien van zonnepanelen. Jaarlijks worden een paar gebouwen verder verduurzaamd voorzover mogelijk gelijktijdig met groot onderhouds werkzaamheden. 

Kwaliteit (indicator)

Oost Gelre stimuleert ondernemers om duurzaam te ondernemen.

Kwaliteit (toelichting)

Aan het belang van duurzaam ondernemen is het afgelopen jaar weer de nodige aandacht geschonken en zijn ondernemers gestimuleerd om hierbij op diverse punten stappen te zetten. Verschillende partijen ondersteunen de ondernemers daarin, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor het in het leven geroepen Duurzaam Ondernemerscentrum Achterhoek (DOA). Naast het onderdeel energie is nu ook circulariteit een belangrijk speerpunt. Bij opdrachtverlening door de gemeente speelt bij selectie van partijen duurzaamheid een prominente rol. 

Kwaliteit (indicator)

We geven uitvoering aan het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) dat voorziet in een integrale aanpak van wateroverlast, hittestress, droogte en overstromingen.

Kwaliteit (toelichting)

In 2023 is het Water- en rioleringsplan (WRP) opgesteld en is in februari van dit jaar door uw raad aangenomen. Wij hebben in 2023 inzicht gekregen in de gevolgen van extreme neerslag.  Ten aanzien van Lichtenvoorde hebben we geconstateerd dat we met name moeten focussen op maatregelen in de kern. Maatregelen die de afstroom vanuit Vragender kunnen beperken worden te zijner tijd opgepakt in toekomstige gebiedsprocessen in het kader van Vitaal landelijk gebied Gelderland en aanpak droogte.

Kwaliteit (indicator)