Paragraaf 4: Financiering

In de paragraaf financiering lichten we de ontwikkelingen en beleidskeuzes voor 2023 toe. Onder andere komen de renteontwikkelingen, renterisiconorm, kasgeldlimiet en de financiering van de gemeente Oost Gelre aan bod.

De financiering van onze activa vindt plaats met interne middelen (reserves en voorzieningen) en met extern aangetrokken geldleningen. De rentelasten van de financieringsmiddelen belasten we intern door aan de diverse producten door middel van de renteomslag. Voor het jaar 2023 hanteren we voor zowel de begroting, als de rekening een renteomslag-percentage van 2%. Gedurende het jaar 2023 hebben we twee geldleningen aangetrokken van in totaal € 11.000.000 en een gemiddeld rentepercentage van 3,06%.

In de Wet Fido is een begrenzing opgenomen van de kortlopende middelen die gemeenten mogen opnemen; de kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet voor 2023 is vastgesteld op 8,5% van het begrotingstotaal van € 79.964.000, ofwel € 6.796.940. Bij overschrijding moeten wij weer binnen de norm voor het kort geld (< 1 jaar) komen door het aantrekken van lang geld (> 1 jaar). Wij streven ernaar om - binnen de wettelijke grenzen van de kasgeldlimiet - optimaal gebruik te maken van deze financieringsbehoefte, tenzij we een rentestijging op de kapitaalmarkt (lang geld) voorzien. De voordelen hiervan zijn lagere rentekosten en maximale flexibiliteit in de leningenportefeuille.

 

Kasgeldlimiet (x € 1.000)	Werkelijk 2022	Werkelijk 2023
Toegestane kasgeldlimiet	8,5%	8,5%
Omvang vlottende schuld
Schuld in rekening courant	0	0
Overige geldleningen (geen vaste schuld)	10.142	13.529
Vlottende middelen
Contant in kas	1	1
Tegoeden in rekening courant	537	98
Overige uitstaande gelden korter dan 1 jaar	15.120	19.581

 

 

Toets kasgeldlimiet (x € 1.000)	Werkelijk 2022	Werkelijk 2023
Totaal netto-vlottende schuld	-/- 5.516	-/- 6.151
Toegestane kasgeldlimiet	6.092	6.797
Ruimte	11.608	12.948

Tabel 2.5 Kasgeldlimiet

 

De netto vlottende schuld per kwartaal bedraagt voor 2023:

Netto vlottende schuld (x € 1.000)	Werkelijk 2023
1e kwartaal	-/-12.862
2e kwartaal	-/-9.354
3e kwartaal	-/-9.688
4e kwartaal	-/- 6.151

 

De wet FIDO schrijft voor dat de toezichthouder vooraf geïnformeerd moet worden als de kasgeldlimiet drie opeenvolgende kwartalen wordt overschreden. Dat is in 2023 niet het geval.

Over de langlopende schuld mogen de jaarlijkse aflossingen en renteherzieningen niet meer bedragen dan 20% van het primitieve begrotingstotaal. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van deze renterisiconorm in 2023 weergegeven:

 

Renterisiconorm (x €  1.000)	Begroot 2023	Werkelijk 2023	Werkelijk 2022
Renteherzieningen	0	0	0
Aflossingen	11.166	11.516	10.238
Renterisico	11.166	11.516	10.238
Vastgestelde renterisiconorm	20%	20%	20%
Renterisiconorm	15.993	15.993	14.768
Toets renterisiconorm (x €  1.000)	Begroot 2023	Werkelijk 2023	Werkelijk 2022
Renterisico	11.166	11.516	10.238
Renterisiconorm	15.993	15.993	14.768
Ruimte	4.827	4.477	4.530

Uit de tabel blijkt dat de gemeente Oost Gelre in 2023 binnen de wettelijke normen (volgens de wet FIDO) is gebleven.

Kredietrisico’s ontstaan door het verstrekken van leningen en gemeentegaranties. Het treasurystatuut bepaalt dat uitgezette gelden en garanties alleen tot stand mogen komen als zij een publieke taak dienen. Het uitzetten van gelden wanneer overtollige middelen aanwezig zijn, is toegestaan als zij een prudent karakter hebben en niet gericht zijn op het genereren van inkomen door overmatig risico aan te gaan.

Het volgende overzicht geeft inzicht in de samenstelling van de verstrekte geldleningen en gemeentegaranties per ultimo 2023, onderverdeeld naar risicogroep:

 

Risicogroep	(hypothecaire)zekerheid	Restant schuld (x € 1.000)
1. Woningcorporaties	Ja	23.460
2. Instellingen ouderenzorg	Ja	244
3. Nutsbedrijven		0
4. Sport en culturele instellingen		240
5. Ambtenaren	Ja	1.367
6. Stg Careaz		1.496
7. Gebiedsonderneming Laarberg		4.750
8. SvN		3.100
9. Stadsverwarmingsnet		367
10. Toekomstbestendig wonen		2.000

 

In de tabel zijn geldleningen en garanties verstrekt voor het verrichten van de publieke taak. De onder 4 verstrekte gelden ondersteunen zes instellingen met een sportief of sociaal-cultureel doel. De geldleningen aan ambtenaren zijn verstrekt op grond van de destijds bestaande hypotheekregelingen.

De leningenportefeuille vermeldt de omvang, het verloop en de gemiddelde rente van de opgenomen geldleningen voor de financiering van gemeentelijke taken.

 

Leningenportefeuille (inclusief mutaties)	Bedrag  (x € 1.000)	Gemiddelde rente
Stand per 1 januari 2023	68.872	1,04%
Reguliere aflossingen in 2023	11.516
Aangetrokken geldleningen in 2023	11.000	3,06%
Stand per 31 december 2023	68.356	1,19%

 

In 2023 zijn twee leningen aangetrokken bij de BNG met een gemiddeld rentepercentage van 3,06%.

Schatkistbankieren houdt in dat lagere overheden zoals gemeenten, provincies en waterschappen hun geld niet meer kunnen onderbrengen bij reguliere banken, maar verplicht zijn dit bij het Rijk dan wel medeoverheid te doen. Dit geldt vanaf 2013. Het tijdelijk uitzetten van geld bij derden is verleden tijd.

Alle overtollige middelen in de schatkist moeten we aanhouden. Er zijn vier uitzonderingen: nazorgfondsen zoals die zijn ingesteld op basis van de wet Milieubeheer, middelen op een geblokkeerde rekening bij de belastingdienst, bestaande beleggingen (peildatum 4 juni 2012) en een drempelbedrag. Het drempelbedrag is een minimumbedrag (dat gemiddeld buiten de schatkist mag worden gehouden. Het drempelbedrag voor 2023 voor onze omvang is  2% (dit percentage wordt gehanteerd bij een begrotingstotaal lager dan € 500 miljoen) van het begrotingstotaal (€ 79.964.000), € 1.599.280 Dagelijks wordt het overschot van onze liquide middelen gestort naar het Rijk middels een rekening-courantrekening. Het bedrag aan liquide middelen per kwartaal was in 2023: 

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren (bedragen x € 1000)
		2023
(1)	Drempelbedrag	1599,28	1599,28	1599,28	1599,28
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
(2)	Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen	640	858	832	722
(3a) = (1) > (2)	Ruimte onder het drempelbedrag	959	742	767	877
(3b) = (2) > (1)	Overschrijding van het drempelbedrag	-	-	-	-
(1) Berekening drempelbedrag
(4a)	Begrotingstotaal verslagjaar	79.964	79.964	79.964	79.964
(4b)	Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan € 500 miljoen	79.964	79.964	79.964	79.964
(4c)	Het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat	-	-	-	-
(1) = (4b)*0,02 + (4c)*0,002 met een minimum van €1.000.000 als het begrotingstotaal kleiner of gelijk is aan 500 mln. En als begrotingstotaal groter dan € 500 miljoen is is het drempelbedrag gelijk aan € 10 miljoen, vermeerderd met 0,2% van het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat.	Drempelbedrag	1599,28	1599,28	1599,28	1599,28
(2) Berekening kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
(5a)	Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil)	57.589	78.054	76.586	66.434
(5b)	Dagen in het kwartaal	90	91	92	92
(2) - (5a) / (5b)	Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen	640	858	832	722

 

 

 

 

 

 

 

 

In de jaarrekening 2023 gaan we voor zowel de rente over de eigen financieringsmiddelen als over nog aan te trekken externe financieringsmiddelen uit van een rentepercentage van 1,1%. 
Het financieringsresultaat hebben wij verantwoord als bate via het taakveld treasury: (x € 1.000)

Externe rentelasten*	470
Rente over eigen vermogen	834
De aan de producten toe te rekenen rente	1.304
De werkelijk toegerekende rente (investeringen)	1.437
Financieringsresultaat**	133

* Externe rentelast betreft de rente over aangetrokken geldleningen.
** Financieringsresultaat vloeit voort uit de extreem lage rentestand waar tegenover staat dat aan bepaalde investeringen een vast rentepercentage wordt toegerekend welke hoger is dan de marktrente.

De toegerekende rente hebben we voor de begroting 2023 vastgesteld op 1,1%. Als we het financieringsresultaat afzetten tegen de boekwaarde per 1 januari 2023 komen we uit op een afwijking van 0,0%; dit is binnen de toegestane marge van 0,5%.