Participatie: de sleutel tot sterk, inclusief en gedragen gemeentelijk beleid en besluiten!"
De wereld is veranderd. Daar waar een gemeente voorheen, vanuit gevoel, ervaring en een verordening, een participatietraject met inwoners en andere belanghebbenden kon aangaan, is voorbij. Onze inwoners zijn betrokken en mondiger worden en de verwachtingen over overheidsparticipatie zijn toegenomen. Dat participatie tot nu toe goed is verlopen, biedt geen garantie op succes in deze veranderde samenleving waarin ook onze gemeente onderhevig is.
Het is daarom belangrijk dat we op een gestructureerde en effectieve manier met onze inwoners (en andere belanghebbenden) communiceren en dat we het participatieproces zorgvuldig inrichten én alle processtappen goed vastleggen. Een participatieadviseur is bij veel gemeenten inmiddels een aanvullende discipline geworden én niet meer weg te denken uit de organisatie.
Participatie draagt bij aan het onderlinge vertrouwen
Hoewel wij een goede relatie onderhouden met onze inwoners, zijn er ook inwoners die een kloof ervaren tussen hen en de gemeente. Ze voelen zich onvoldoende gehoord en hebben het idee dat besluiten zonder hun inspraak worden genomen. Dit kan leiden tot frustratie, wantrouwen en zelfs afnemende betrokkenheid bij de gemeenschap. Een goed doorlopen participatietraject zorgt ervoor dat inwoners – bewust- actief worden betrokken bij beleid en besluitvorming, waardoor het vertrouwen in de overheid wordt hersteld en versterkt.
We nemen betere besluiten door betrokken inwoners
De kennis en ervaring van onze inwoners zijn waardevol bij het maken van beleid en het nemen van beslissingen. Wanneer inwoners (en andere belanghebbenden) de kans krijgen om mee te denken, ontstaan er vaak innovatieve en goed doordachte oplossingen die beter aansluiten bij de behoeften van de gemeenschap. Een participatieadviseur faciliteert en structureert dit proces, zodat de gemeente optimaal profiteert van de inbreng van haar inwoners. Mooie voorbeelden hiervan zijn de N18, woningbouwplan Eefscheleres en de komst van nieuwkomers naar onze gemeente.
Intern is ook beweging nodig
Wij participeren natuurlijk al jaren met de samenleving, voornamelijk vanuit het fysieke domein en vanuit de Participatiewet. Participatie gaat echter over alle domeinen en vraagstukken en heeft ook betrekking op beleid. Daarnaast gaan onze inwoners steeds vaker gebruik maken van het Uitdaagrecht. Dat is nieuw voor veel gemeenten, ook voor Oost Gelre, en behoeft blijvende aandacht. Ook zal de gemeente hierin keuzes moeten maken: over welke thema’s kan de gemeente worden uitgedaagd?
Dit betekent dat we een beweging moeten maken (gedragsverandering). Die beweging heeft tijd nodig en vereist continue aandacht bij bestuurders en medewerkers in de ambtelijke organisatie.
De inrichting van participatie in onze organisatie is het begin van de beweging die moet worden gemaakt. Participatie is daarmee niet klaar maar eigenlijk het begin. Het is namelijk een randvoorwaarde voor de beweging die moet worden gemaakt, zowel intern als extern.
Participatie versnelt!
Een van de uitdagingen voor gemeenten is het omgaan met weerstand tegen nieuwe plannen of beleid. Wanneer inwoners pas laat of onvolledig in het proces worden geïnformeerd of betrokken, leidt dit vaak tot frustratie en oppositie. Dit kan juridische procedures, vertragingen en extra kosten met zich meebrengen. Het is dus van belang dat inwoners tijdig en op de juiste manier worden betrokken, waardoor conflicten en weerstand aanzienlijk worden verminderd.
Goed georganiseerde participatie bespaart juist tijd en geld. Door inwoners vroegtijdig te betrekken en hen serieus te nemen, worden plannen sneller en soepeler uitgevoerd. Participatie zorgt aan het begin van het proces wellicht voor een vertraging, maar zet verder in het proces een versnelling in gang.
Participatie draagt bij aan onze inclusieve samenleving
Participatie moet voor álle inwoners toegankelijk zijn, niet alleen voor degenen die het makkelijk vinden om hun stem te laten horen. Kwetsbare groepen, zoals ouderen, mensen met een beperking of inwoners die de taal niet goed beheersen, worden vaak over het hoofd gezien, evenals jongeren. We werken actief aan een zo’n inclusief mogelijk participatieproces, zodat iedereen een eerlijke kans krijgt om mee te praten en invloed uit te oefenen.
Bovenal: een breder perspectief op de gemeente
Het belang van participatie reikt verder dan alleen ons gemeentelijk beleid. In een tijd waarin het vertrouwen in de politiek onder druk staat, is participatie een manier om de lokale democratie te versterken. Een goed doorlopen participatietraject draagt eraan bij dat bruggen gebouwd worden tussen inwoners en bestuur, maar ook tussen inwoners onderling. Hierdoor ontstaat er meer begrip, samenwerking en betrokkenheid. Wanneer onze inwoners ervaren dat hun mening daadwerkelijk wordt meegenomen in de besluitvorming, leidt dit tot een positievere houding ten opzichte van de gemeente. Zij voelen zich serieus genomen en gaan met een constructieve blik naar de lokale overheid kijken. Dit versterkt het imago van de gemeente als een betrouwbare, transparante en toegankelijke partner.