Paragraaf 5: Onderhoud kapitaalgoederen

Wij hebben ongeveer 620 ha. aan openbare ruimte en 36 gebouwen in beheer. Een belangrijk onderdeel van onze begroting richt zich op het onderhoud van de openbare ruimte en de gebouwen. Om deze kapitaalgoederen op een acceptabel niveau te houden, is goed beheer noodzakelijk. Gelet op de omvang van de te beheren kapitaalgoederen legt deze continue taak een substantieel beslag op de budgettaire middelen.

Beheerplannen	Door de raad vastgesteld	Looptijd t/m	Financiële vertaling in begroting	Achterstallig onderhoud
Wegen	2016	2027	Ja	Nee
Riolering	2016	2021	Ja	Nee
Groen	2007	2019	Ja	Nee
Openbare verlichting	2008	2012	Ja	Nee

In het wegenbeleidsplan 2017-2027 is het onderhoudsniveau voor asfalt en elementen (tegels, klinkers) opgenomen. Het niveau voor asfalt is beeldkwaliteitsniveau B (voldoende) en voor elementen het lagere niveau C (matig). Met behulp van de jaarlijkse visuele weginspectie, de vastgestelde onderhoudsniveaus en het beheerprogramma stellen we jaarlijks het onderhoudsprogramma op. Hierbij vindt afstemming plaats met andere disciplines zoals riolering en groen om kapitaalvernietiging te voorkomen.
Daarnaast zijn er wegen die vervangen (rehabilitatie/reconstructie) moeten worden.

Areaal:

Verhardingstype	Oppervlak in m²	% van totaal
Verhard: asfalt	1.270.406 m²	55%
Verhard: elementen	1.055.296 m²	45%
Totaal	2.325.702 m²	100%

In de afgelopen jaren zijn er geen wijzigingen in het beheerprogramma doorgevoerd. Een nieuw beheerprogramma wordt geïmplementeerd.

Kwaliteit wegennet
In het najaar 2019 is de laatste visuele inspectie uitgevoerd. Uit deze laatste inspectie is gebleken dat het kwaliteitsniveau van het wegenareaal gelijk is gebleven.

Financiën
De boekwaarde van wegen bedraagt per 31 december 2019 € 17,1 miljoen, wat resulteert in een bedrag van € 1,4 miljoen aan kapitaallasten. In 2019 hebben we voor regulier onderhoud wegen een bedrag van € 629.380 besteed.

De basis voor het rioolbeheer vormen het beheerpakket, de voortdurende inspecties en het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP 2017-2021). Het GRP beschrijft de noodzakelijke activiteiten om de riolering op een acceptabel niveau te houden en aan de wettelijke eisen te laten voldoen. Ook beschrijft het de kosten die hiermee gepaard gaan en de consequenties voor de rioolheffing. De kosten van riolering bestaan uit jaarlijkse onderhoudsuitgaven, kapitaalslastenen uit investeringen (nieuw beleid). Tot 2021 ligt hier de basis om verder te werken aan het beschermen van onze volksgezondheid, het behouden van droge voeten en het bereiken van een goede waterkwaliteit.
Dit alles blijven we doen in goed overleg en afstemming met onze collega’s van Groen, Wegen en Verkeer en in samenwerking met het waterschap Rijn en IJssel en Achterhoekse (buur)gemeenten.
Het contract - via een “traditioneel” bestek- voor beheer en onderhoud van de mechanische riolering (drukrioleringen en gemalen) loopt eind 2020 af. We blijven zoeken naar een andere innovatieve wijze om het beheer en onderhoud aan onze mechanische riolering langjarig aan een marktpartij te kunnen toevertrouwen.

Op 8 december 2016 is het afvalwaterakkoord Wintlicht een samenwerking in de afvalwaterketen tussen de gemeente Winterswijk, Oost Gelre en het waterschap Rijn en IJssel, ondertekend.
De daarin overeengekomen 3 onderzoeksprojecten, Drukriolering Waterketenanalyse zuivering Winterswijk en Risico gestuurd Rioolbeheer zijn afgerond. Vanaf 2020 trekken we samen op binnen de opgave uit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA). De gemeente Aalten is daarbij ook aangesloten. Daarin werken we samen aan de de stresstesten voor wateroverlast, droogte en hitte en mogelijk later aan de risicodialoog en de uitvoeringsagenda.

De boekwaarde van rioleringswerken bedraagt per 31 december 2019 € 22,7 miljoen, met aan kapitaallasten € 1,3 miljoen. Het jaarlijks onderhoud heeft een omvang van € 373.007, de inkomsten voor rioolrecht waren € 2.559.999. De voorziening bedraagt per 31 december 2019 € 7,4 miljoen; dit bedrag is nodig om toekomstige investeringen vanuit het GRP te financieren.

Kengetallen:

Omschrijving	2019	2020
Vrijvalriolering	218 km	218 km
Inspectieputten	5.600 stuks	5.600 stuks
Kolken	13.362 stuks	13.320 stuks
Drainageleiding	3.700 m1	3.700 m1
Lijngoten	2.542 m1	2.700 m1
Drukunits	724 stuks	750 stuks
Drukunitsleiding	177 km	190 km
Gemaalunits	29 stuks	29 stuks
Gemaalunitpersleiding	0.6 km	0.7 km
Bergbezinkvoorzieningen	6 stuks	6 stuks
IBA’s	28 stuks	28 stuks
Aansluitingen (woning en bedrijf)	13.982 stuks*	13.982 stuks

*Hiervan zijn 359 aansluitingen van agrarisch bedrijven

In de afgelopen jaren zijn er geen wijzigingen in het beheerprogramma doorgevoerd. Een nieuw beheerprogramma wordt geïmplementeerd.

Het beleidskader met betrekking tot openbaar groen en water staat in het “groenbeleid Oost Gelre”. In dit beleid zijn afspraken gemaakt over de kwaliteit van het groen en de financiële kaders van beheer.
In het bijbehorende beeldenboek hebben we de kwaliteitsopgave voor het openbaar groen vastgelegd. Dit kwaliteitsniveau is concreet vertaald in het groenbeheerpakket. Dit beheerpakket vormt de basis voor de uitvoering van het jaarlijkse onderhoud. In 2020 hebben we met Rova een nieuwe samenwerkingspartner gecontracteerd. De uitgangspunten met betrekking tot kwaliteit zijn ongewijzigd. De ambitie is verruimd naar een integrale aanpak van het beheer openbare ruimte en het verduurzamen van de openbare ruimte. Met betrekking tot de financien is een taakstellende bezuiniging afgesproken voor de komende jaren.

Bij vervanging van masten en armaturen maken wij een duurzame en energiebewuste keuze. In 2020 wordt een nieuw beleidsplan aan de raad voorgelegd. Eind 2018 heeft de raad extra budget beschikbaar gesteld voor het versneld vervangen door LED-verlichting.

Voor het onderhoud van civieltechnische kunstwerken (zoals bruggen en complexe duikers) hebben wij een beheerplan uit 2015 met een doorkijk voor 10 jaar. In dit beheersplan is een onderhoudsregime opgenomen. Daarbij maken we verschil tussen jaarlijkse onderhoudskosten en de uitgaven voor groot onderhoud en vervangingen. Om een actueel beheerplan te behouden, is in de meerjarenbegroting voor 2022 voorgesteld om het beheerplan te actualiseren.

Jaarlijks wordt een onafhankelijke veiligheidsinspectie uitgevoerd naar de speeltoestellen en de directe omgeving. Maandelijks vinden omwille van veiligheid en functionaliteit inspecties van de speelvoorzieningen plaats. De geconstateerde gebreken worden direct hersteld zodat de toestellen aan het Attractiebesluit voldoen. In de (concept) visie: ‘Gezonde Leefomgeving’ worden voorstellen gedaan over de uitgangspunten voor toekomstige speelplekken. We verwachten dat die visie in 2020 wordt vastgesteld.

Om deze kapitaalgoederen op een acceptabel niveau te houden, is ook hier goed beheer noodzakelijk. Deze 37 gebouwen (en 4 kunstwerken) kunnen grofweg onderverdeeld worden in gebouwen voor eigen gebruik en gebouwen verhuurd aan derden. We beheren deze gebouwen volgens een meerjaren-onderhoudsplanning, als zodanig grotendeels verankerd in de meerjarenbegroting. Het kwaliteitsniveau dat we hanteren is functioneel, sober en duurzaam (kwaliteitsniveau 3 NEN 2767). Verder hanteren we de regierol en wordt de uitvoering van het beheer door derden gedaan.

Voor zover bekend zijn er geen financiële consequenties t.a.v. het beleidskader. De benodigde budgetten zijn in de begroting opgenomen. Voor een paar gebouwen is het onduidelijk wat er in de toekomst mee gaat gebeuren. Hierdoor stellen we uit oogpunt van beheer gewenste vervangingen uit. Een paar gebouwen zullen hoogstwaarschijnlijk gesloopt gaan worden. Het verduurzamen (o.a. in het kader van Europese wetgeving EED) van gemeentelijke gebouwen zal de komende jaren extra aandacht krijgen. Er is een inventarisatie gemaakt van te verwachten maatregelen. Er wordt bezien of deze werkzaamheden zo veel mogelijk in combinatie met reeds gepland onderhoud uitgevoerd kunnen worden. Extra middelen voor verduurzaming zullen verankerd moeten worden in de begroting. De beheerplannen zijn door NIBAG begin 2020 geactualiseerd en geïndexeerd. De financiële uitwerking is de grondslag voor de onderhoudsbudgetten.

Financiële uitwerking: aan onderhoud gebouwen is voor 2019 een bedrag uitgegeven van
€ 1.182.407. De reserve groot onderhoud gebouwen bedraagt per 31 december 2019 € 2.217.487.

Kengetallen
De kengetallen voor gemeentelijke gebouwen zoals opgenomen in de meerjarenonderhoudsplanning betreffen 37 gebouwen (locaties) met een totaal BVO van 30.534 m² in onderhoud, bestaande uit:
• 4 gebouwen voor eigen personeel (inclusief serviceteam en villa RABO)
• 2 brandweerkazernes
• 4 gebouwen voor sport (verenigingen)
• 3 gebouwen voor recreatie (hertenkampen etc.)
• 1 bibliotheek
• 4 gebouwen voor multifunctioneel gebruik
• 2 kinderdagopvang/peuterspeelzaal
• 4 woningen
• 2 muziekkoepels
• 1 muziekschool
• 4 overige (monumentale) gebouwen (stadstoren, stadsboerderij, Vion gebouwtjes en dodenhuisje alg. begraafplaats)
• 3 slooppanden
• 1 school (tijdelijk)
• 2 gebouwen voor cultureel gebruik
• 4 kunstwerken + overig

Afschrijvingen
Wij hanteren voor de vervangingsinvesteringen de nota afschrijvingenbeleid.

Het meeste oppervlaktewater in het bebouwde gebied is in 2009 in eigendom overgedragen aan het waterschap Rijn en IJssel.
In 2010 heeft het waterschap in overleg met ons functies en eindbeelden van het oppervlaktewater bepaald. In de praktijk en voor het beheer van de oevers maakt het oppervlaktewater deel uit van de openbare ruimte en streven we naar integraal onderhoud. Dit heeft geresulteerd in praktische keuzes ten aanzien van het beheer; wie doet wat en waar. Momenteel onderzoeken we de mogelijkheid om het visrecht over een aantal vijvers over te dragen aan LHV De Rietvoorn. Mocht dat lukken dan kunnen ook afspraken worden gemaakt over het beheer van de oevers in de geest van ‘voor wat hoort wat’. In 2020 worden onderzoek en proces afgerond.