Programma 2 - Cultuur, onderwijs, welzijn, zorg en inkomen

De leefbaarheidsvisie kleine kernen Oost Gelre vormt onze leidraad voor het te ontwikkelen beleid en het daar aan te koppelen werkprogramma. We houden vast aan de jaarlijkse bijdrage voor dorpsbelangen organisaties (dbo’s) en we faciliteren initiatieven vanuit de kleine kernen. We brengen mensen en organisaties met elkaar in contact en stimuleren duurzame samenwerking. We geven uitvoering aan de leefbaarheidsvisie kleine kernen 2.0, waarbij woningbouw een belangrijke speerpunt is en blijft.

Kwaliteit (toelichting)

Nagenoeg alle DBO’s hebben n.a.v. de leefbaarheidsvisie kleine kernen een doorvertaling gemaakt naar een actueel dorpsplan met leefbaarheidsthema’s waar men binnen het dorp mee aan de slag wil. Als gemeente gaan we met de dorpen in gesprek over hoe deze thema’s op te pakken. We ondersteunen, faciliteren en begeleiden bij de vraagstukken. 

Ieder kind moet zichzelf kunnen zijn en veilig voelen op school.

Kwaliteit (toelichting)

Zowel de basisscholen als het Marianum en Mazzel participeren in de Klankbordgroep Regenbooggemeenten. Vanuit deze groep is o.a. de AchterhoekPride georganiseerd. Hierbij hebben alle scholen een informatiepakket gekregen over inclusie.  Het PPJ heeft een voorlichting voor ouders georganiseerd. Het Marianum heeft een GSA netwerk (groep binnen de school voor genderdiversiteit). Mazzel heeft tijdens haar Huiskamer op het Marianum en de burgerschapsdagen aandacht aan het onderwerp besteed. Hierbij bieden zij een veilige en open sfeer. Daarnaast biedt de huiskamer jongeren een veilige plek waar een luisterend oor aanwezig is waarbij zij hun verhaal kwijt kunnen.

• Zolang de kwaliteit van het onderwijs gewaarborgd blijft, gaan wij ervan uit dat het schoolbestuur in elke kleine kern een basisschool in stand houdt.
• Kritisch zijn en blijven op de stichtingskosten en de dienstverlening naar andere scholen binnen onze gemeente.
• Samenwerking tussen scholen (in lijn met het convenant dat begin 2017 is gesloten tussen de dbo’s en de besturen van het primair onderwijs) moet centraal staan.

Kwaliteit (toelichting)

Het opstellen IHP is gestart en loopt volgens planning.

Er zijn gesprekken gaande met het schoolbestuur over de realisatie van het IKC Karel Doormanstraat. Dit geldt ook voor de onderwijshuisvesting voor SG Harreveld.  

We zetten in op samenwerking tussen sportverenigingen, kinderopvang en basisscholen. Door kinderopvang en buitenschoolse activiteiten zoals sport, cultuur en vrijetijdsbesteding te combineren, komen kinderen op jonge leeftijd hiermee in aanraking en kunnen gezinnen worden ontlast.

Kwaliteit (toelichting)

Dit is een continu proces. Op dit moment wordt er vooral ingezet op naschools aanbod (in samenwerking met kinderopvang) op de basisscholen in Groenlo en Lichtenvoorde. Voorbeeld hiervan is de sportspeeltuin in de Hamalandhal Lichtenvoorde.

We hanteren daarbij de volgende uitgangspunten:

• Onze kinderen komen te weinig in contact met techniek. Initiatieven als het ‘Technieklokaal’ zijn zeer waardevol.
• We willen meer markt gestuurde opleidingen. Opleidingen die naadloos aansluiten bij de behoefte van bedrijven zodat in onze regio mensen worden opgeleid waar onze bedrijven op zitten te wachten.

Kwaliteit (toelichting)

SG  Marianum en IKGL ontwikkelen samen verschillende leeractiviteiten in het Futurelab van het Marianum in Lichtenvoorde. Het Futurelab is de opvolger van het Technieklokaal. Het doel is om basisschoolleerlingen te enthousiasmeren voor en kennis te laten maken met de uitdagingen en mogelijkheden in technische en technologische beroepen. De gemeente draagt (financieel) bij aan een goede samenwerking.

Hoewel dit ook de verantwoordelijkheid is van het bedrijfsleven, draagt de gemeente Oost Gelre haar steentje bij. 

Kwaliteit (toelichting)

We nemen deel aan de SmartHub. Door deel te nemen aan de SmartHub dragen wij bij aan het realiseren van kwalitatief goede leer- en werkplekken in Oost Gelre. SmartHub Achterhoek is een non-profit initiatief van Achterhoekse ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Zij laten zien dat de Achterhoek veel te bieden heeft voor studenten die op zoek zijn naar een stage, afstudeeropdracht of startersfunctie. De aangesloten werkgevers hebben veel vacatures voor (afstudeer)stages van goede kwaliteit.

We willen naar openbare speelplekken waar inwoners kunnen bewegen, ontmoeten en spelen (BOS). Daardoor stimuleren we de gezondheid en sociale cohesie van onze inwoners.

Kwaliteit (toelichting)

Uitvoering van de BOS visie is continu proces en jaarlijks worden er openbare speelplekken (her)ingericht.

Sportverenigingen die (meer) met elkaar samenwerken op thema's zoals vrijwilligers, financien, sponsoring en mogelijke samenwerkingsmogelijkheden verkennen om toekomstbestendig te worden.

Kwaliteit (toelichting)

Vanuit het Beweeg- en Sportakkoord Heel Oost Gelre Beweegt worden sporttak overleggen bijgewoond of georganiseerd. In samenwerking met Achterhoek in Beweging organiseren we bijeenkomsten over verschillende thema's. Zo zijn de binnensportverenigingen Groenlo in 2022 in gesprek gegaan over toekomstbestendige verenigingen en samenwerking onderling tussen de verenigingen. Deze sessies waren onder leiding van Achterhoek in Beweging.

Wij willen een vitale samenleving zijn waar bewoners gezond opgroeien. Bij een vitale bevolking zijn er voor elke doelgroep voldoende mogelijkheden om te kunnen bewegen, ongehinderd leeftijd, lichamelijke of geestelijke gezondheid, etnische achtergrond, seksuele geaardheid of sociale positie. Het ongeorganiseerd en ongebonden sporten neemt toe, maar de sportverenigingen zijn toch het hart van de sport. Veel inwoners zijn lid van een sportvereniging. De verenigingen hebben de kans om zich meer tot maatschappelijk partner te ontwikkelen met een breder aanbod (open club en vitaal sportparkgedachte). Hier is ook een rol weggelegd voor de sport- en cultuurcoaches. Wij zetten sport- en cultuurcoaches in om de verbinding te maken en om specifieke doelgroepen (waaronder ouderen en mensen met een beperking) te stimuleren om te bewegen.  Waar mogelijk ontplooien we de activiteiten op bestaande sportaccommodaties.

Kwaliteit (toelichting)

Het aanbod is digitaal inzichtelijk gemaakt via het platform www.vrijetijdsmakelaar.nl. Dit moet in 2023 nog meer vorm en inhoud gaan krijgen. In 2022 is de eerste editie van de Sportweek Oost Gelre georganiseerd met diverse activiteiten voor jong & oud. Vanuit het lokaal beweeg- en sportakkoord proberen we zoveel mogelijk doelgroepen te bereiken en met name de doelgroep die niet of nauwelijks beweegt. Hiervoor zijn verschillende initiatieven opgestart en brengt de beweegmakelaar vraag en aanbod bij elkaar.

Sport en bewegen zetten we in als middel voor participatie. Vooruitlopend op de veranderende bevolkingssamenstelling is het van belang dat we in de Sportvisie Oost Gelre concreet aandacht besteden aan de locatiekeuze, omvang en kwaliteit van de accommodaties. Multifunctionaliteit en samenwerking (binnen en buiten de sport en met name met het onderwijs) zijn daarin centrale begrippen.

Kwaliteit (toelichting)

Bij alle (nieuwe) sportaccommodaties is dit een belangrijk aandachtspunt en zetten we in op multifunctionele sportaccommodaties. Actueel is daarin de binnensport Groenlo (locatie Marianum) waar sport en onderwijs in één sporthal samen gaan. In Harreveld en Zieuwent zijn verenigingen met elkaar in gesprek om onder één dak te gaan in de toekomst. Bij deze ontwikkelingen sluit namens de gemeente de verenigings- en vrijwilligersorganisatie (tevens kleine kernen regisseur) aan.

Inwoners blijven zich inzetten als vrijwilliger op een manier die aansluit bij hun levensfase en mogelijkheden. Vrijwilligers(organisaties) ontvangen de ondersteuning die bij hun ondersteuningsvraag en de actuele ontwikkelingen op het gebied van vrijwillige inzet past. Naast de digitale ondersteuningsmogelijkheden (www.sameninoostgelre.nl) ontvangen zij ondersteuning van een vrijwilligersondersteuner. Op deze wijze versterken on- en offline elkaar en blijven inwoners zich vrijwillig inzetten.

Kwaliteit (toelichting)

Vrijwilligersorganisaties weten ons te vinden bij vragen. Vraagstukken worden bij organisaties opgehaald, intern afgestemd en vertaald naar concrete onderwerpen, denk aan bijeenkomsten over middelengebruik. Het platform www.vrijtijdsmakelaar.nl is gelanceerd. De eerste organisaties hebben zich aangemeld. In 2023 bouwen we dit verder uit en geven we hier externe bekendheid aan. We maken de koppeling met bestaande structuren, denk aan de Sportweek Oost Gelre. www.sameninoostgelre.nl gebruiken wij voor het geven van informatie en het aankondigen van activiteiten. Ook het vrijwilligersprikbord is hierop beschikbaar.

De site www. sameninoostgelre.nl ontwikkelen wij door. Op de site www.sameninoostgelre.nl publiceren wij het structurele aanbod. Incidentele activiteiten leveren organisatoren aan waarna het op deze site geplaatst wordt. Daarnaast worden activiteiten, die bijvoorbeeld in het kader van dementievriendelijke wijk, valpreventie, bewustwording alcoholgebruik etc. worden georganiseerd, vanuit de gemeente ook bekend gemaakt via de gemeentepagina. Hiermee zetten wij www.sameninoostgelre in om inwoners op de hoogte te brengen van activiteiten die wij in hert kader van ons gemeentelijk sociaal beleid uitvoeren.

Kwaliteit (toelichting)

Naast www.sameninoostgelre.nl is er eind 2022 een markt georganiseerd voor professionals en vrijwilligersorganisaties om elkaars aanbod beter te leren kennen. Deze markt was druk bezocht en zal een vervolg krijgen.

Vanaf oktober 2021 wordt de mantelzorgondersteuning uitgevoerd vanuit het sociaal team.

Kwaliteit (toelichting)

Voorjaar 2022 is een consulent gestart die o.a. jonge mantelzorgers ondersteuning biedt. Voor jonge mantelzorgers is een huiskamerbijeenkomst georganiseerd door Mazzel tijdens de week van de jonge mantelzorger. Tijdens de dag van de mantelzorger is een extra activiteit georganiseerd.  In regionaal verband is er in het najaar een kamp voor jongen mantelzorgers georganiseerd. Alle ouders en verzorgers van jongeren die jeugdhulp ontvangen, zijn aangeschreven om het aanbod voor jonge mantelzorgers onder de aandacht te brengen.  Zij kregen ook een mantelzorgcompliment . Hier zijn 155 jonge mantelzorgers voor aangemeld.

Daar waar mogelijk privatiseren van sociaal culturele centra met het oog op kostenbeheersing en zelf verantwoordelijkheid dragen. Verenigingen stimuleren we om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor onderhoud van verenigingsgebouwen, sportgebouwen- en velden. Dit kan ook deels door de zelfwerkzaamheid te belonen.

Kwaliteit (toelichting)

We zijn met verenigingen in gesprek om te komen tot (verdere) privatisering.  De financiële taakstelling is gerealiseerd door de verhuur van gebouwen daar waar mogelijk tegen 'commerciële' tarieven te verhuren. Onder meer aan de GGD en Heijmans.

Middels het Cultuurconvenant wordt op basisscholen een nieuwe invulling gegeven aan het muziekonderwijs (AMV-lessen), waar ook de lichte en popmuziek een onderdeel van zal worden.

Kwaliteit (toelichting)

Het jaar 2022 was een tussenjaar. De ontwikkelingen vinden in 2023 plaats. De lichte en popmuziek zal onderdeel zijn van de cultuurmenu's op de basisscholen.

Het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL) richt zich op de streekcultuur en -historie van de Achterhoek én Liemers. Door middel van het organiseren van en participeren in activiteiten wil het Erfgoedcentrum de regionale identiteit, de eigenheid van de Achterhoek én Liemers helder in beeld te brengen en stimuleren, bij voorkeur in samenwerking met andere betrokken partijen/organisaties.

Kwaliteit (toelichting)

Het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL) richt zich op de streekcultuur en -historie van de Achterhoek én Liemers. Ze organiseren activiteiten en als samenwerkingspartner in het Cultuur en erfgoedpact geven ze mede uitvoering aan verschillende projecten.

Wij willen dat nieuwkomers zelfstandig functioneren en zich hier veilig en thuis voelen. Integreren gaat makkelijker als mensen zich thuis voelen. Hierbij spelen ook de autochtone inwoners een belangrijke rol. Zo zijn er veel vrijwillige maatjes die hun steentje bijdragen aan de integratie. Met de nieuwe wet inburgering is de gemeente vanaf 2022 ook weer in de volle breedte verantwoordelijk de integratie van statushouders. Onze klantmanager nieuwkomers probeert werk of  vrijwilligerswerk te vinden voor de doelgroep. 

Kwaliteit (toelichting)

De maatschappelijke begeleiding van de nieuwkomers vindt plaats door Vluchtelingenwerk. Dit doen zij de eerste 8 maanden vanaf het sleuteloverdracht moment. Nadat een statushouder een woning in onze gemeente toegewezen heeft gekregen, verzorgt vluchtelingenwerk de maatschappelijke begeleiding de eerste acht maanden. Zij ondersteunen de nieuwkomers bij alle praktische zaken zoals inschrijven bij een huisarts, aanvragen bankpasje, afsluiten van een energiemaatschappij etc. Na deze 8 maanden worden de nieuwkomers verder ondersteunt door de gemeente. Nieuwkomers worden ook meteen gekoppeld aan een maatje. We zien dat de inzet van maatjes een positieve invloed heeft op de integratie van onze nieuwkomers. Focus ligt hier op  het op weg helpen binnen de maatschappij. Dit kan praktische hulp zijn bij de dagelijkse gang van zaken maar ook verbinding naar het verenigingsleven en ondersteuning bij de taalontwikkeling.  

We willen alle statushouders naar vermogen laten participeren. Hiervoor is ook een extra klantmanager bij Fijnder aangesteld. In 2022 zijn er 20 statushouders uitgestroomd uit de uitkering en 17 statushouders hebben een werkervaringsplek of proefplaatsing. We verwachten dat deze groep snel uitstroomt. 62 statushouders zijn momenteel nog bezig met de inburgering (29 oude wet inburgering, 33 nieuwe wet inburgering).  

In het najaar van 2022 zijn de participatietrajectverklaringbijeenkomsten weer opgepakt. Binnen het participatieverklaringstraject leren nieuwkomers de Nederlandse kernwaarden: vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie. Ook wordt er uitleg gegeven over de rechtsstaat en de Nederlandse democratie. Het traject bestaat uit vier workshops, waarbij de gemeente in samenwerking met Vluchtelingenwerk zelf ook een dagdeel voor haar rekening neemt.

Met de invoering van de nieuwe wet inburgering op 1 januari 2022 is de regie op de inburgering weer bij de gemeenten komen te liggen. Het doel van de Wet inburgering is dat inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk meedoen in Nederland. En dat ze daarnaast zo snel mogelijk werk vinden. De belangrijkste veranderingen zijn: de gemeente gaat nieuwkomers begeleiden bij hun inburgering. Een deel van de nieuwe inburgering is lokaal belegd (Fijnder en Vluchtelingenwerk). Daarbij kan gedacht worden aan het Participatieverklaringstraject en het financieel ontzorgen. De drie nieuwe leerroutes zijn gezamenlijk ingekocht door de regio Achterhoek bij vier aanbieders: Toptaal en Interbeek verzorgen de B1- leerroute en de Zelfredzaamheidsroute. Het Graafschap College en de HAN/Universiteit Nijmegen verzorgen de Onderwijsroute (MBO en HBO).    

Inwoners kunnen op- en afschalen op de participatieladder van vrijwilligerswerk tot het zelfstandig verwerven van betaalde arbeid. Doel is dat iedereen, binnen zijn/haar mogelijkheden, een bijdrage levert aan de samenleving. Dat kan werk zijn, maar ook vrijwilligerswerk of arbeidsmatige werkzaamheden. Ontbrekende schakels zijn daartoe ingericht. Voor wettelijke grenzen zijn oplossingen gevonden om de op- en afschaling mogelijk te maken. Om deze groep optimaal te ondersteunen, moeten schotten wegvallen. Zo ontstaat een doorgaande lijn waarin onze inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt zich maximaal kunnen ontwikkelen. Hierbij willen we aansluiten bij hun belevingswereld en waar mogelijk ruimte maken voor lokale initiatieven.

Kwaliteit (toelichting)

In 2022 hebben we samen met de gemeenten Berkelland, Winterswijk en Fijnder gewerkt aan een doorgaande lijn  van voorliggende arbeidsmatige dagbesteding tot regulier werk binnen uitvoeringsorganisatie Fijnder. Hierdoor kunnen onze inwoners laagdrempelig hun mogelijkheden en talenten ontdekken. Een doorlopende ontwikkellijn, van voorliggende arbeidsmatige dagbesteding tot regulier werk, biedt mensen ontwikkelperspectief. Fijnder begeleidt al medewerkers in de Sociale Werkvoorziening (beschut binnen) die door een lichamelijke, psychische en/of verstandelijke handicap alleen onder aangepaste omstandigheden kunnen werken. Aan deze kennis, expertise en de infrastructuur voegen wij nu inzet gericht op voorliggende arbeidsmatige dagbesteding toe. Zo creëren we een plek waar een zinvolle daginvulling mogelijk is en voor degene die zich verder wil ontwikkelen richting werk dat op dezelfde plek kan doen. 

Met dit aanvullende aanbod bevorderen we de ontwikkelmogelijkheden van onze inwoners. Het betreft hier aanvullend voorliggend aanbod.  

De klanten zijn ingedeeld naar werk, perspectief en meedoen. Elke groep ontvangt een traject op maat. De meedoengroep (45% van het klantenbestand) wordt gemotiveerd om zich in te zetten als vrijwilliger. Er stroomden in 2022 78 mensen uit de uitkering, hiervan stroomde 39% uit naar betaald werk. Eind 2022 is er een extra klantmanager meedoen gestart met de focus op de meedoenklanten uit de gemeente Oost Gelre.  

We treden op tegen fraude. We controleren aan de poort en houden themacontroles. 

Kwaliteit (toelichting)

Uiteraard wordt er bij de aanvraag gecontroleerd of iemand rechthebbend is. We willen hierbij wel voorkomen dat er onnodige bewijslast wordt gevraagd en proberen de administratieve lasten voor de burger beperkt te houden. Vanwege openstaande vacatureruimte is er in 2022 nog geen thema-controle uitgevoerd.

Werken moet daadwerkelijk lonen. Als inwoners vanuit een uitkering op grond van de Participatiewet aan het werk gaan, moeten ze ook een financieel voordeel voelen. Dit komt de motivatie ten goede en zorgt voor een stuk voldoening. Hierdoor verwachten we dat meer mensen structureel uitstromen uit een uitkeringssituatie. We kennen bij aanvaarding van werk en behoud van werk na 6 maanden een werkaanvaardingspremie. 

Kwaliteit (toelichting)

We verstrekken uitkeringsgerechtigden die aan de slag gaan een werkaanvaardingspremie van € 500,- bij werkaanvaarding en € 1.000,- na zes maanden als men nog werk heeft. Er zijn in 2022 26 werkaanvaardingspremies van € 500,- verstrekt en 29 van € 1.000,-. 

Dicht bij huis blijven er mogelijkheden om elkaar te ontmoeten en een zinvolle dagbesteding te hebben die aansluit bij de behoefte. Mensen ervaren geen drempel om van de (inloop)voorzieningen gebruik te maken. In elke kern is een mogelijkheid om elkaar te ontmoeten. Ervaringsdeskundigen spelen hierbij een belangrijke rol. Iedereen voelt zich welkom op de ontmoetingsplek.

Kwaliteit (toelichting)

In elke kern is een inloopvoorziening. Direct na het stoppen van de lock downs duurde het even voordat oudere inwoners weer naar de inloopvoorzieningen durfden te komen. Eind 2022 waren er per inloopvoorziening weer 20-30 bezoekers. Ook nieuwe bezoekers weten de weg te vinden. Vrijwilligers hebben een training ontvangen hoe eenzaamheid bespreekbaar te maken. De Stads/dorpskamer heeft extra subsidie ontvangen om  zwaardere ondersteuningsvraag van bezoekers aan te kunnen. De coronaperiode heeft gemaakt dat bezoekers ook vaker per week komen. Er zijn eind 2022 inmiddels 118 unieke bezoekers.

Voor inwoners onder de 67 jaar werd gewerkt aan het vormgeven van arbeidsmatige dagbesteding. Een plek bij Fijnder waar men zonder druk arbeidsmatige dagbesteding kan uitvoeren.  Begin 2023 zal dit starten.  Bij de Stadskamer is het mogelijk om arbeidsmatig bezig te zijn tijdens het inloopmoment., dit in  samenwerking met het Vincentiushuis. In de Dorpskamer is er hiervoor een samenwerking met Fijnder. Dagelijks maken op elke locatie bezoekers hiervan gebruik.

Inwoners die niet op eigen kracht of met ondersteuning van hun netwerk zelfstandig kunnen participeren, ontvangen ondersteuning zodat zij mee kunnen doen in de samenleving.

Kwaliteit (toelichting)

Vanuit het Sociaal Team kunnen inwoners gebruik maken van Welzijn op Recept. In 2022 hebben 17 inwoners een traject gevolgd.  Daarnaast kunnen cliëntondersteuners ondersteuning bieden bij de eerste stap naar participatie. Vanuit de Stads/dorpskamer worden bezoekers ondersteund om met en voor elkaar activiteiten zoals wandelgroepjes te vormen. Indien  ondersteuning op deze wijze niet voldoende is is dagbesteding/ individuele ondersteuning mogelijk. Door de nieuwe inkoop vanaf juli 2022 is het mogelijk deze twee ondersteuningsvormen flexibel in te zetten. De voorbereiding is in gang gezet voor het bieden van leun/steunfuncties voor met name inwoners met een LVB-achtergrond vanuit het Sociaal Team.  Dit zal begin 2023 starten. Deze ondersteuning hoeft dan niet meer ingekocht te worden.

Er zijn Maatschappelijk opvang en vormen van beschermd wonen beschikbaar voor onze inwoners die daar door omstandigheden gebruik van moeten maken. De maatschappelijke opvang is gericht op een zo snel mogelijke terugkeer naar een situatie waarbij de inwoner weer zelfstandig kan wonen en werken en, mogelijk met begeleiding, kan werken aan het oplossen van zijn/ haar problemen. Goede afspraken tussen gemeenten, woningcorporaties en zorginstellingen maken dat inwoners die dat kunnen, vanuit beschermd wonen kunnen doorstromen naar zelfstandige huisvesting. 

Kwaliteit (toelichting)

Regionaal is verder gewerkt aan de doorontwikkeling naar het meer lokaal uitvoeren van maatschappelijke opvang. Het project Housing first is uitgevoerd. Twee inwoners zijn via dit project gehuisvest. Dit project wordt voortgezet in 2023. Met woningcorporaties zijn gesprekken gestart voor het beschikbaar stellen van crisiswoningen. Ook naar het eigen gemeentelijk bezit wordt hiervoor gekeken. Probleem blijft ook hier, evenals bij de uitstroom beschermd wonen die geringe beschikbaarheid van goedkope huurwoningen waar deze doelgroep op is aangewezen.

Inwoners die beschermd wonen, kunnen doorstromen naar een woning in de wijk en kunnen binnen de afgesproken termijn van een jaar beschikken over een woning. Voor ouderen ondersteunen wij maatregelen om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen.

Kwaliteit (toelichting)

Met de corporaties hebben wij afspraken over de uitstroom uit beschermd wonen. Ook wordt er een aantal convenantswoningen  beschikbaar gesteld. Het tekort aan sociale huurwoningen maakt dat uitstroom moeilijk is en langer duurt dan nodig. 

Ouderen kunnen gebruik maken van een advies van de vrijwillige woonconsulenten en de Opplussubsidie (levensloopbestendig maken van de woning) .  De woonconsulenten hebben 155 inwoners bezocht.  Hiervan hebben 62 inwoners subsidie aangevraagd om aanpassingen te realiseren.

Alcohol en drugs bespreekbaar maken binnen het gezin. We willen dat ouders voorbeeldgedrag laten zien en jongeren wijzen op de gevaren van alcohol en drugs, met als doel dat het gebruik onder jongeren afneemt.

Kwaliteit (toelichting)

Ook in 2022 heeft Mazzel vanuit het Marianum gedurende het jaar burgerschap en preventie georganiseerd. Voorbeelden van programma's die aangeboden zijn het programma ‘In Charge’ en 'Helder op School’. Beide programma zijn een integrale aanpak om leerlingen bewust te maken van de gevolgen van middelengebruik en hen te stimuleren niet te roken of drinken, geen drugs te gebruiken en niet te veel te gamen. Daarnaast hebben jongeren de huiskamers van het Marianum in Lichtenvoorde en Groenlo veelvuldig bezocht.  De GGD verzorgde groepslessen op de middelbare school om middelengebruik onder de aandacht te brengen en bespreekbaar te maken. 

Het afgelopen jaar hebben we, in samenwerking met Mazzel en de dorpsbelangenorganisaties, in 5 van de 6 kleine kernen een informatieavond georganiseerd over alcohol en drugs. Deze avond in heeft in januari 2023 in Harreveld plaats gevonden. Tijdens deze informatieavonden vonden er verschillende workshops voor jongeren en ouders plaats. Soortgelijke avonden gaan we in samenwerking met sportverenigingen in 2023 in de Lichtenvoorde en Groenlo organiseren.

Het Preventie Platform Jeugd heeft ook in 2022 verschillende trainingen, cursussen en bijeenkomsten aangeboden voor kinderen, ouders, opvoeders en professionals. Samen met de omliggende gemeenten werken we o.a. samen in de werkgroep Roken, alcohol, drugs en digitale verleidingen. Er worden door het PPJ o.a. bijeenkomsten rond het onderwerp ‘omgaan met pubers’ georganiseerd. Thema’s als Alcohol en drugs, ‘hoe blijf ik in contact met mijn kind’ en digitale verleidingen staan hierin onder andere centraal.

De werkgroep wil verder gaan in de afstemming rondom het thema overgewicht bij kinderen in de leeftijd 0-12 jaar. We willen de samenwerking met bovengenoemde partners intensiveren en vanuit gezamelijkheid komen tot één visie en plan op het gebied van het voorkomen van overgewicht bij kinderen. Vervolgens willen we dit doorzetten naar de doelgroep jongeren 12-18 jaar.

Kwaliteit (toelichting)

Er is nog geen gezamenlijk preventieprogramma voor gezonde jeugd in Oost Gelre. Er zijn gesprekken in de gemeenten die samenwerken in het Preventie Platform Jeugd (PPJ) om met de Oost Achterhoekse gemeenten een gezamenlijk aanpak neer te zetten. Hierbij zijn ook de GGD en Achterhoek in Beweging betrokken. Deze gesprekken krijgen in 2023 een vervolg met als doel een gezamenlijke aanpak.

Specifiek voor kinderen en volwassen met overgewicht in Oost Gelre zijn er twee interventies namelijk Move2bFit (kids) en de Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) Slimmer. De beweegmakelaar sluit aan bij de GLI om deelnemers door te verwijzen naar het reguliere aanbod.

Wij zijn een dementievriendelijke gemeente. Dat betekent dat wij voortdurend werken aan een dementievriendelijke samenleving, zodat mensen met dementie zo lang mogelijk mee kunnen doen. Er is begeleiding op maat voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Zo vergroten we de kennis van dementie binnen organisaties en binnen de samenleving. De komende jaren zetten we ons samen in om een dementievriendelijke samenleving te worden. Dit houdt in dat we mensen met dementie niet alleen herkennen, maar ook dat we iets betekenen voor iemand met dementie of een mantelzorger.

Kwaliteit (toelichting)

Door corona maakten nog niet veel mensen gebruik van de ontmoetingsactiviteiten. Mensen bleken lang voorzichtig. Het jaar 2022 is gebruikt voor het opnieuw fysiek vormgeven van het netwerk en er is  geïnvesteerd in de samenwerking rondom ouderen en de lokale werkgroep kwetsbare ouderen. Regionaal is vanuit het project inloopvoorzieningen voor mensen met dementie een aanbod voor jong dementerende ouderen ontwikkeld. Stadskamer 2.0 was een van de medeontwikkelaars.  In deze pilot is o.a.  een inspiratiewijzer ontwikkeld die door de inloopvoorzieningen gebruikt kan worden.  We hopen middels dit project ook meer aansluiting te kunnen bieden naar de Dorpskamer 2.0 voor jongere inwoners  met dementie. 

Kinderen moeten mee kunnen doen en ook inwoners met een structureel laag inkomen moeten niet financieel belemmerd worden om deel te nemen aan het verenigingsleven. Voor de schuldenproblematiek zetten we extra in op preventie en vroeghulp.

We hanteren daarbij de volgende uitgangspunten:

• we bestrijden armoede daar waar het kan en ondersteunen inwoners die moeite hebben hun financiële huishouden adequaat te regelen
• met de inzet van cliëntondersteuners helpen we inwoners hun leven, met behoud van eigen kracht, op orde te krijgen.

Kwaliteit (toelichting)

Ook in 2022 hebben we uitvoering gegeven aan de kindregelingen. Zo is de mogelijkheid om het zwemdiploma te halen onderdeel van de kindregelingen voor kinderen uit gezinnen met lage inkomens. Per 1 juli 2022 hebben er 300 kinderen een beroep gedaan op de kindregelingen. Deze worden digitaal laagdrempelig aangeboden. 

We zijn gestart met het ontwikkelen van budgetteringscursussen. Het doel is om in het tweede kwartaal van 2023 de eerste cursussen aan te bieden. We zoeken hierin de samenwerking met Schuldhulp op Maat. 

Daarnaast konden inwoners, bedrijven en verenigingen gebruik maken van een tegemoetkoming in de energiekosten. 

Inwoners met een laag inkomen een steuntje in de rug bieden door middel van een tegemoetkoming in de ziektekosten via de collectieve zorgverzekering. Door meer aandacht voor leefstijl en gezondheidspreventie in de collectieve verzekering draagt deze bij aan het bevorderen van een goede gezondheid. Daarnaast kent de collectieve zorgverzekering uitgebreidere vergoedingen. 

Kwaliteit (toelichting)

Ook in 2022 konden inwoners met een laag inkomen gebruik maken van de collectieve zorgverzekering. 

We willen laaggeletterdheid herkennen en bespreekbaar maken, zodat we de doelgroep kunnen ondersteunen bij het bereiken van een hoger taalniveau.

Kwaliteit (toelichting)

Er is een goede regionale en lokale netwerkstructuur voor signalering, motivatie, toeleiding en scholing van laaggeletterden opgezet. Organisaties weten wat ze kunnen doen en maken gebruik van elkaars expertise.  Lokaal zijn we bezig met het maken van een routekaart met als doel dat netwerkpartners weten waar men terecht kan met vragen over laaggeletterdheid en toeleiding richting het Taalhuis / Graafschap college. ‘De ‘brug slaan’ tussen de inwoner en het Taalhuis.’ In het voorjaar van 2023 wordt scholing aangeboden. We zijn gestart met de klantmanagers van Fijnder, daarna gaan we verder verbreden naar geheel sociaal team, baliemedewerkers gemeente etc.

De keukentafelgesprekken dienen kwalitatief in orde te zijn en verlopen zorgvuldig. In het keukentafelgesprek worden de ondersteuningsvragen gezamenlijk met de inwoner in beeld gebracht en wordt gezamenlijk een passende oplossing voor de ondersteuningsvraag gecreeerd.

Kwaliteit (toelichting)

Er heeft een nieuwe inkoop sociaal domein plaatsgevonden waardoor er vanaf juli bijvoorbeeld integrale ondersteuning geboden kan worden (individuele ondersteuning en dagbesteding afgestemd op wanneer wat nodig is). 

Er is een kwalitatief klanttevredenheidsonderzoek Wmo en Jeugd gehouden. De resultaten waren goed maar de antwoorden gaven onvoldoende diepgang. In 2023 zal dit onderzoek op een andere manier gaan plaatsvinden. 

Er zijn in 2022 nul bezwaren ingediend bij Jeugd en 6 bij de toekenning van een Wmo-voorziening. De 6 bezwaren die in 2022 zijn ingediend hadden de volgende afhandeling:
-  2 bezwaren zijn nog in behandeling
-  1 bezwaar is na een mediationgesprek ingetrokken
-  1 bezwaar is na contact vanuit kwaliteitsmedewerker en een toelichting ingetrokken
-  2 bezwaren zijn bij de Adviescommissie voor bezwaarschriften behandeld, waarna besluit op bezwaar is gemaakt. Bij beide is de uitkomst dat het bestreden besluit in stand gebleven is.  Bij 1 besluit op bezwaar is beroep ingesteld, die later door inwoner is ingetrokken.

Wij willen dat inwoners zo lang mogelijk, veilig en gezond, thuis kunnen wonen in hun eigen omgeving. Het is dan ook van belang dat het aantal val ongevallen afneemt en dat we de veiligheid van het thuiswonen vergroten. Oudere inwoners zijn op de hoogte van en maken gebruik van de mogelijkheden die wij bieden om zelf maatregelen te nemen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen.

Kwaliteit (toelichting)

In 2022 is er weer meer gebruik gemaakt van de inzet van de vrijwillige woonconsulenten. Zij konden ook weer op huisbezoek. De inwoners boven de 65 jaar zijn ook weer aangeschreven en is een bezoek aangeboden. Dit heeft geleid tot 155 bezoeken van de woonconsulenten. Uiteindelijk hebben 62 inwoners een subsidieaanvraag ingediend voor het realiseren van een woningaanpassing.

In elke kern is minimaal een ontmoetingsmogelijkheid voor ouderen georganiseerd door inwoners. In Lichtenvoorde en Groenlo is een ontmoetingsmogelijkheid voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. De ontmoetingsmogelijkheden moeten een bijdrage leveren aan het voorkomen van eenzaamheid.

Kwaliteit (toelichting)

In elke kern is een inloopvoorziening die worden bezocht door 20-30 ouderen perweek. De vrijwilligers die de inloop organiseren hebben een workshop over hoe eenzaamheid te bespreken aangeboden gekregen. Deze is, wegens succes twee maal aangeboden. Tijdens de Week van de eenzaamheid is er extra materiaal verspreid om het thema bespreekbaar te maken. De stads/dorpskamer heeft dagelijks extra activiteiten georganiseerd. 

We willen dat onze jongeren en ouders makkelijker en sneller hulp kunnen vragen en hun problematiek bespreekbaar maken. Belangrijk is om hier ook ouders bij te betrekken, zodat zij ook weten wat ze kunnen doen indien de situatie dit vraagt. Normaliseren en handvatten bieden bij de opvoeding is hierbij het credo. Wij streven ernaar dat we alle kinderen van 0-23 jaar die extra ondersteuning nodig hebben in beeld hebben. Wij willen samenwerking en contacten met betrokken partijen stimuleren met als doel dat er een nauwere samenwerking ontstaat tussen partijen in de keten van jeugdhulp. InHuis-steungezinnen (IHS) wordt ingezet als regulier aanbod. De doelstelling van IHS is het bieden van hulp en ondersteuning (in de vorm van een steungezin) aan gezinnen die overbelast zijn en een klein of overvraagd netwerk hebben. De ouders en kinderen (vraaggezin) kunnen letterlijk even op adem komen en de kinderen kunnen zich positief blijven ontwikkelen. Het doel is dat het gezin weer zelfredzaam wordt en opschalen naar hulpverlening wordt voorkomen. Een plan voor het hele gezin is een belangrijk uitgangspunt van de Jeugdwet. Wanneer we willen dat ouders in hun kracht blijven of opnieuw komen is het van belang dat hulpverleners ouders de gelegenheid geven een familiegroepsplan op te stellen. Ouders zijn dan direct betrokken en hebben regie over hun eigen familiegroepsplan.

Kwaliteit (toelichting)

Elke huisartsenpraktijk kan gebruik maken van een POH jeugd, gefinancierd en gefaciliteerd door de gemeente. Inmiddels beschikken 6  huisartspraktijken over een POH en 6 nog niet. Daar waar dat nog niet het geval is, zijn we nog in gesprek of is het een bewuste keuze van de huisarts om geen POH Jeugd in te zetten.   

De rondetafelgesprekken voor jeugd zijn weer opgepakt. Door corona was dit een aantal jaren niet mogelijk. Er is een kwalitatief klanttevredenheidsonderzoek Wmo en Jeugd gehouden. De resultaten waren goed maar de antwoorden gaven onvoldoende diepgang. In 2023 zal dit onderzoek op een andere manier gaan plaatsvinden. 

GGNet heeft de mantelzorgondersteuning voortgezet. GGNet verzorgde voor jonge mantelzorgers, van inwoners met een psychische kwetsbaarheid, ondersteuning. Dit gebeurde zowel individueel als in groepsverband. Dit doet zij op Oost Achterhoeks niveau.

Ook in het jaar 2022 zijn de jongeren en hun ouders laagdrempelig ondersteund en begeleid.  Veelvuldig hebben jongeren de huiskamers van het Marianum in Lichtenvoorde en Groenlo bezocht.  Het Huiskamerproject geeft jongeren ruimte voor een kopje thee, een goed gesprek, het uiten van een idee of het stimuleren om huiswerk te maken. De jongeren weten de weg naar de huiskamer inmiddels goed te vinden. 

Het Ondersteuningsteam werkt aan de voorkant. Des te vroeger de vraag/de zorg/ het verhaal in beeld is des te preventiever kunnen zij handelen. Het Ondersteuningsteam (OT) had ook in 2022 een belangrijke rol in het SKB. Hier pakken ze onder andere SOLK (onverklaarbare lichamelijke klachten) problematiek op en sluiten ze aan bij het POP plus overleg (Psychiatrie, Obsterie, Pediatrie) binnen het SKB. Zowel het SKB als het OT is heel tevreden over de samenwerking. Daarnaast zien we dat het OT ook in 2022 een belangrijke rol heeft  gespeeld binnen de scholen. Iedere school in Oost Gelre heeft een OT'er aan zich verbonden (korte lijnen). Het OT is zoveel mogelijk aanwezig geweest bij de interne zorgteam overleggen waardoor er een direct link is met de gemeente en de mogelijkheden.  Het OT is betrokken bij het Preventie Platform jeugd waar zij op verschillende onderdelen worden gevraagd om mee te denken bij de uitvoering van signalen. Daarnaast brengen zij ook signalen in en zijn zij betrokken bij 'Kansrijke Start'.  Ook in 2022 is er vanuit het OT veel afstemming geweest met de voorschoolse voorzieningen. 

Het Preventie Platform Jeugd heeft ook in 2022 verschillende trainingen, cursussen en bijeenkomsten aangeboden voor kinderen, ouders, opvoeders en professionals.

Kind en scheiding
Kind en weerbaarheid
Kind en opvoeding
Kind en armoede
Roken, alcohol, drugs en digitale verleidingen
Kansrijke start
Kind en hoogbegaafdheid
Kind en corona

InHuis Steungezinnen valt  sinds januari 2021 onder het reguliere aanbod. Er zijn destijds ook coördinatoren  aangesteld om de gezinnen te begeleiden.   

We hanteren daarbij de volgende uitgangspunten:

• We blijven het Ondersteuningsteam Oost Achterhoek voor onze jeugdigen steunen en blijven daarin samenwerken met Aalten en Winterswijk.
• Wachtlijsten in de jeugdzorg gaan we zoveel mogelijk tegen. 
• We blijven samenwerken met buurgemeenten, maar wat lokaal kan, willen we lokaal blijven doen. Het directe en persoonlijke contact met jeugdigen en/of ouders is altijd lokaal met de eigen gemeente.
• We hebben een lumpsumfinanciering, waardoor de aanbieders meer zekerheid hebben en de transformatie binnen de jeugdzorg duidelijk vorm krijgt.  
• De vraag van onze inwoners en niet de bekostiging van de te leveren zorg is leidend. Ontschotting van financiële middelen kan bijdragen aan zowel efficiëntie als kwaliteit.

Kwaliteit (toelichting)

Het OT heeft een belangrijke rol bij de toegang tot jeugdzorg, dit is ook het afgelopen jaar weer gebleken. Het ene gezin heeft langer de tijd nodig om zaken eigen te maken dan het andere gezin. We voorkomen hiermee opschaling naar de tweedelijns hulp. 

Iedere drie maanden vindt er een groot overleg plaats waar alle betrokken partners aanschuiven. Er wordt geëvalueerd op de thema's die lopen en beoordeeld welke signalen een thematafel/werkgroep moeten worden. Daarnaast hebben er in klein verband gesprekken met de betrokken partners plaatsgevonden om te evalueren wat loopt en op te halen welke thema's er spelen. 

In het lokaal preventieprogramma ligt de focus op de doelstelling van de beleidskaders Volksgezondheid. Hierbij hanteren we de volgende uitgangspunten:

• Interventies zijn zoveel mogelijk bewezen effectief en anders dragen zij bij aan een vernieuwende aanpak.
• We sluiten aan bij wat inwoners belangrijk vinden en waar inwoners zich al bevinden (bijvoorbeeld jongeren op scholen)
• We sluiten aan bij andere domeinen zoals: wonen, werk en inkomen, welzijn, cultuur, onderwijs, recreatie en sport. Maar ook veiligheid, milieu en verkeer.
• We werken nauw samen met onze partners in het sociaal- en gezondheidsdomein zoals GGD, zorginstellingen, ouderenorganisaties, Wmo-raad etc.

Kwaliteit (toelichting)

Er is gewerkt aan Achterhoek Rookvrij. Hiervoor is o.a. een enquête onder organisaties en verenigingen gehouden. Voor ouderen zijn in de tweede helft van 2022 2 valpreventiecursussen aangeboden. De eerste drie maanden was dit niet mogelijk in verband met corona.

Goede afstemming van zorg en ondersteuning maakt dat zo min mogelijk inwoners verward raken en opgenomen moeten worden en/of overlast veroorzaken. Een nauwe samenwerking tussen zorgaanbieders, woningcorporaties, gemeente en politie in het lokale zorgnetwerk is hierbij van groot belang. In 2022 loopt de pilot bemoeizorg waarbij wij extra inzetten op het bereiken van  inwoners die moeilijk zorg accepteren.

Kwaliteit (toelichting)

De pilot bemoeizorg is succesvol verlopen en heeft een vervolg gekregen. De casusmanager werkt hier nauw samen met Stichting HIER.  Lokale casusoverleggen met zorgaanbieders vinden regelmatig  plaats. Ook zijn wij bij het regionale overleg aangesloten. Wij zien het aantal inwoners met deze problematiek toenemen. De Stadskamer/ dorpskamer heeft tijdelijk extra subsidie ontvangen omdat meer bezoekers zwaardere ondersteuningsvragen hadden en vaker kwamen.

De nieuwe taken die in de WvGGZ zijn beschreven voeren we vanaf 2020 uit. Hierbij werken wij nauw samen met de andere Achterhoekse gemeenten en sluiten we aan bij bestaande veiligheids- en zorgstructuren op het gebied van de ondersteuning aan mensen met psychische problemen. Een goede uitwerking moet door het tijdig kunnen inzetten van vrijwillige ondersteuning opname voorkomen.

Kwaliteit (toelichting)

De WvGGZ voeren wij uit. Mede door tijdige meldingen komen er meer inwoners  in beeld en kan zorg worden opgestart. Hiermee kan opname worden voorkomen.