Paragraaf 2: Verbonden partijen en participaties

Verbonden partijen zijn derde rechtspersonen waarmee Oost Gelre een bestuurlijke en financiële band heeft, zoals deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Het is niet onze bedoeling te rapporteren over alle partijen waarmee een verbintenis bestaat. We beperken ons tot de partijen waarin wij een bestuurlijk en/of financieel belang hebben.

Wat voor ons de verbonden partijen vaak ingewikkeld maakt, is dat we zowel bestuurder als klant zijn. Bovendien zijn er vaak meerdere deelnemers aan de verbonden partij. Wij zijn dan niet de enige bestuurder en niet de enige klant en moeten dus onze bestuurlijke doelen en ‘klantwensen’ afstemmen met die van andere deelnemers. Dit alles maakt de aansturing van verbonden partijen complex. Centraal staat daarom de vraag hoe wij meer grip krijgen op het beleid, de financiën en het product van onze Wet gemeenschappelijke regelingen verbanden (Wgr).

De sturing op en verantwoording van verbonden partijen versterken we door:

• De planning- en control-cyclus van gemeenten en WGR-verband beter op elkaar af te stemmen’; het gaat daarbij om afstemmen van de onderlinge informatievoorziening via begroting, tussentijdse rapportages en jaarrekening;
• De overlegstructuren tussen gemeenten en WGR-verband verder te optimaliseren;
• Meer invloed uit te oefenen aan de voorkant van het beleidsproces; meedenken over visie, ambities en de vertaling daarvan naar kaders is effectiever dan achteraf uitkomsten toetsen;
• De begrotingsrichtlijnen tussen deelnemende gemeenten onderling af te stemmen en eenduidig te communiceren naar de verbonden partijen.

Verbonden partijen met bijzondere ontwikkelingen

De volgende verbonden partijen kennen ontwikkelingen die belangrijk zijn.

De VNOG bestaat uit 22 gemeenten. Het bestuur van de VNOG, het Algemeen Bestuur, bestaat uit de 22 burgemeesters van de gemeenten.

In 2024 stelt de VNOG een nieuw meerjarig Regionaal Beleidsplan voor de periode 2025 - 2028 op. In het Beleidsplan staat het strategische beleid voor de komende jaren. 

De VNOG zal in 2025 in ieder geval haar wettelijke taken gaan uitvoeren: rampenbestrijding, brandweerzorg, risico- en crisisbeheersing, bevolkingszorg en geneeskundige hulpverlening. En de VNOG zal alle voorbereidende en administratieve taken die daarbij horen doen. Daarbij zal de VNOG, indachtig haar missie (“Samen werken aan veiligheid”), de samenwerking met de vele partners opzoeken.

De voorliggende begroting is, door het ontbreken van een nieuw meerjarig Regionaal Beleidsplan, voor nu toegespitst op reguliere taken en bestaande plannen. Rode draad in deze begroting zijn de Opgaven van VNOG. In het nieuwe Beleidsplan worden die naar verwachting voortgezet. De Opgaven vormen het concrete antwoord van VNOG op de vragen van de samenleving. Deze Opgaven zijn:
0. Het voorkomen, beperken en bestrijden van incidenten, rampen en (langdurige) crises
(maatschappelijke opdracht) (Incidentbestrijding en crisisorganisatie)
1. Zelfredzaam & risicobewust
2. Vakbekwaam & deskundig
3. Sterke informatiepositie
4. Een gezonde financiële basis en betrokken medewerkers (randvoorwaarde) (gezonde bedrijfsvoering)

In het Beleidsplan zal de VNOG aanvullend op de reguliere taken (nieuwe) speerpunten gaan oppakken. Met deze speerpunten geeft de VNOG een antwoord op de (maatschappelijke) ontwikkelingen voor de komende jaren.

Risico's
- Repressieve huisvesting (brandweerkazernes): de brandweerkazernes zijn in eigendom van ons als gemeente. Op dit moment zijn er definitieve afspraken gemaakt over de demarcatie en heeft het college de regeling demarcatie vastgesteld.  Op dit momenteel is nog niet duidelijk hoe de kosten voor het beheer en onderhoud van de repressieve huisvesting zich gaan ontwikkelen.
- Prijsstijgingen (boven reguliere aanpassing) en vooral m,b.t. brandweermaterieel en materiaal. Wereldwijde ontwikkelingen (vanaf 2021) van een toenemende vraag in samenhang met schaarste van aanbod ,die de (grondstof)prijzen waaronder die van energie en katoen, stijgen. Hogere kosten blijven dan ook voor de VNOG, omdat er geen mogelijkheid is van nacalculatie. De prijsstijgingen kunnen worden versterkt door een gebrekkige marktwerking voor (periodiek) brandweermaterieel en materiaal.  

Tot slot is een overzicht van alle risico's opgenomen in de programmabegroting 2025- 2028  van de VNOG.

Fijnder heeft als doel inwoners die op zoek zijn naar werk en ontwikkelmogelijkheden een sluitende aanpak te bieden. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt krijgen begeleiding op weg naar werk, een opleiding of een zinvolle dagbesteding. Uitgaande van de cliëntvraag biedt Fijnder Maatwerk. 

Fijnder kent drie uitvoeringsprogramma's:

a.    Programma Werk en Activering: 
Het re-integreren van werkzoekenden met een gemeentelijke uitkering (inclusief nieuw Beschut), maar ook van niet-uitkeringsontvangers en daarnaast het matchen en detacheren van Wsw-medewerkers. Het activeren van cliënten voor wie de stap naar betaald werk vooralsnog niet mogelijk is. Het inzetten van re-integratie instrumenten om cliënten stappen te laten zetten in hun ontwikkeling;

b.    Programma Inkomen: 
Het verlenen van bijstand of leefgeld voor levensonderhoud aan cliënten die niet zelfstandig in hun bestaan kunnen voorzien. De inzet van Fijnder is tevens gericht op het voorkomen dat personen die een uitkering aanvragen deze ten onrechte krijgen (poortwachtersfunctie);

c.    Programma Ondersteuning: 
Het bieden van een financieel vangnet voor inwoners die onvoorziene kosten hebben en door buitengewone omstandigheden in financiële problemen dreigen te raken of zijn geraakt of willen participeren in de samenleving. Het gaat om de uitvoering van bijzondere bijstand en onze minimaregeling. 

Daarnaast is er nog een afgeleid programma dat vanwege de specifieke aard niet onder de hoofdprogramma’s is gebracht;

d.    Programma Overhead en algemene kosten: 
Hier worden de algemene bedrijfsvoeringskosten, de incidentele baten en lasten en de mutaties in de reserves geraamd.

We zien de volgende trends en ontwikkelingen voor 2025:  

Participatiewet in Balans
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kiest ervoor de herziening van de Participatiewet vorm te geven in het programma Participatiewet in Balans. In het programma komen de  ingezette sporen om de Participatiewet te verbeteren samen. Hiermee wordt de beweging gemaakt om te werken vanuit vertrouwen. Fijnder loopt voorop met deze ontwikkeling door bij de intake het gesprek op basis van vertrouwen aan te gaan  en niet op basis van documenten/bewijsstukken. 

Infrastructuur sociaal ontwikkelbedrijven                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      Er worden middelen vanuit het Rijk vrijgemaakt om de volgende stappen te zetten richting een duurzame infrastructuur.

Bestandstoename

Fijnder heeft tot 2023 ten aanzien van de bestandsontwikkeling een positieve afwijking laten zien van landelijke cijfers. In 2023 was er een trendbreuk zichtbaar als gevolg van de instroom van onder meer statushouders. Deze trend zet door in 2024 en ook de komende jaren blijft de instroom naar verwachting hoog. Voor de bestandsontwikkeling van het uitkeringsvolume wordt vooralsnog aangesloten bij het verwachte uitkeringsvolume zoals opgenomen in de septembercirculaire 2023. Dit leidt tot een mogelijke bestandsstijging van 1,41%. De ambitie blijft om het bestand niet te laten stijgen, maar een bestandsstijging van 1,41% wordt  als reëel  beschouwd. 

 

 

De Stadsbank Oost Nederland is een samenwerkingsverband van 21 gemeenten in de Achterhoek en Twente. De SON beschikt over kennis en ervaring als financieel schulddienstverlener en verstrekker van sociale kredieten. In samenwerking met de ketenpartners werkt SON aan een oorzaakgerichte oplossing. Met oog voor het geheel en het besef dat schulden nooit alleen komen. 
SON werkt interdisciplinair en is geografisch ingedeeld in een vijftal gebiedsteams (waaronder Gebiedsteam Achterhoek). Elk gebiedsteam bestaat uit een klantmanager, budgetconsulent, schuldregelaar, allround consulent en een administratief ondersteuner. Doel: de klanten maximaal faciliteren door middel van een integrale aanpak, discipline overstijgend. 

Speerpunten 2025

Klant voorop! Doorbouwen aan een klant- en resultaatgerichte dienstverlening

De vernieuwde strategie strategie van Stadsbank; ‘Samen lossen we schulden op’, wordt vertaald naar de verdere omvorming naar een dynamische organisatie.
Het profiel van de Stadsbank is een klant- en resultaatgerichte expertise-organisatie in optimale verbinding met en faciliterend naar gemeenten en hun regie op het sociaal domein. Samen met de inzet vanuit het sociaal team wordt daarmee de impact van de dienstverlening van de Stadsbank in het gemeentelijk sociaal domein vergroot. De vernieuwde strategie is vertaald in een meer klant- en resultaatgerichte dienstverlening (klantreis), die vanaf 2023 is ingezet.

Sneller schulden regelen, betere begeleiding
Op 1 juli 2023 is de looptijd van de wettelijke schuldsanering (Wsnp) gehalveerd van 36 naar 18 maanden als gevolg van de wijziging van de Faillissementswet. Ook de aflosperiode in de Minnelijke schuldregeling natuurlijke personen (Msnp) is verkort naar 18 maanden. Hoe sneller schulden kunnen worden geregeld, hoe eerder rust voor de klant ontstaat. Het verkorten van een schuldregeling levert echter alleen wat op als het lukt om terugkeer in de problematische schulden in de toekomst te voorkomen. Naast de preventie aan de voorkant zal ook de nazorg worden geïntensiveerd. 

Doorontwikkeling basisdienstverlening

De basisdienstverlening is ontwikkeld door het Ministerie van SZW, VNG, Divosa en NVVK om de schuldhulpverlening in Nederland, ten aanzien van het bereik en de kwaliteit en de wijze 
waarop begeleiding en nazorg wordt vormgegeven, te verbeteren en de verschillen tussen gemeenten te verkleinen. De Stadsbank participeert ook in 2025 een landelijke klankbordgroep om 
de elementen van de basisdienstverlening uit te werken.

In 2025 wordt ook het aangepaste en toekomstbestendige bekostigingsmodel geïmplementeerd. Een model dat zoals voorheen is gebaseerd op solidariteit, gemeenschappelijkheid en flexibiliteit, maar met meer voorspelbaarheid, minder productdifferentiatie en meer ruimte voor ontwikkeling.

 

 

 

Regio Achterhoek behartigt de gemeentelijke belangen van 8 Achterhoekse gemeenten op het gebied van economische ontwikkeling, ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting, mobiliteit en bereikbaarheid, zorginnovaties, circulaire economie en energietransitie, natuur, lobby, subsidieverwerving en -verstrekking en grensoverschrijdende samenwerking, met name gericht op Duitsland. Regio Achterhoek draagt in ieder geval zorg voor de profilering van de Achterhoek en de vertegenwoordiging van de overheid in de regionale samenwerking met andere partijen zoals de ondernemers en maatschappelijke organisaties.

De gemeenten werken in de Achterhoek nauw samen met ondernemers en maatschappelijke organisaties onder de vlag van Achterhoek Ambassadeurs. De samenwerking vindt plaats aan Thematafels en in de Achterhoek Board. De gemeenten voeren daarbij hun controlerende en visievormende taak uit via de Achterhoek Raad. Regio Achterhoek zelf voert de regie op de algehele samenwerking en heeft daarbij met name een faciliterende en adviserende rol. Tevens richt Regio Achterhoek zich op het uitvoeren van de regionale lobby, regiomarketing en het verwerven en verstrekken van subsidies.

Centraal in de regionale samenwerking staat de Achterhoek Visie 2030. In deze visie staan de ambities van de regio om in 2030 te excelleren als gezonde, schone, leefbare, gekwalificeerde, productieve en bereikbare regio. De visie draagt integraal, beleidsterrein- en gemeentegrensoverstijgend bij aan de beleidsdoelstellingen van Oost Gelre. Het realiseren van de regionale ambities gebeurt voor een belangrijk deel via (interne en externe) projecten waar het samenwerkingsverband een bijdrage aan levert in financiële zin of in een andere vorm. 

Een belangrijk speerpunt voor Regio Achterhoek in 2025 is de uitvoering van de Regio Deal Achterhoek, die de regio heeft gesloten met het Rijk om gezamenlijk te werken aan het toekomstbestendig maken van economie, leefomgeving en bestuurlijke slagkracht met een samenhangende aanpak. Concreet richt deze zich gedurende de looptijd van 2024 tot en met 2028 op de opgaven 1) Voorzieningen onder druk door vergrijzing en ontgroening, 2) Toenemende krapte op de arbeidsmarkt, 3) Rem op de groei van ons MKB en 4) Klimaat en landelijk gebied onder druk. Daarnaast staat 2025 in het teken van het 'toekomstbestendig maken' van de organisatie. Dit houdt in dat Regio Achterhoek de ambitie hoog wil houden door de komende jaren meer in te zetten op de regionale lobby en door te zorgen voor een steviger organisatie om onder meer de thematafels beter te kunnen ondersteunen. Tegelijkertijd wil Regio Achterhoek zorgen voor een financieel gezonde organisatie en komen met oplossingen voor het oplopende tekort in de begroting voor de periode na het komende begrotingsjaar, dat voor een belangrijk deel het gevolg is van het wegvallen van de structurele middelen van de provincie.

De afvalinzameling door de ROVA, met het systeem van het omgekeerd inzamelen, levert aanhoudend een goed beeld op ten aanzien van de afvalscheiding als ook de klanttevredenheid. Hoewel de landelijke doelstellingen voor 2020 afvalscheiding al lange tijd ruimschoots worden behaald wordt doorlopend ingestoken op een goed scheidingsgedrag. We zitten als Oost Gelre dicht tegen de landelijke doelstelling van 2025 aan, maar deze is nog niet gehaald. In 2024, maar ook in de komende jaren blijven we inzetten op beter scheidingsgedrag. Daarnaast willen we in 2024 en 2025 met de 0-aanbieders aan de slag. Hiermee verwachten we de laatste percentages vervuiling uit o.a. het PMD te krijgen om wel de doelstelling 2025 te gaan halen.

Naast de afvalinzameling verzorgt de ROVA ook de  taken behorend bij de uitvoering Beheer Buitenruimte in de gemeente. Belangrijke doelstelling is dat we financieel de komende jaren het groenonderhoud passend houden binnen de begroting. Dat is met  de inflatie waarmee we in de huidige situatie mee hebben te maken een uitdaging.  We blijven ons inzetten om financieel rond het begrote bedrag te blijven, maar dat zal heel lastig worden. Knelpunt voor de komende jaren in de periode 2025 t/m 2028 is de stijgende kosten van SW medewerkers welke met pensioen gaan en waar dit werk opgepakt dient te worden door duurdere arbeidskrachten. Een ander knelpunt waar we in de periode 2025 t/m 2028 mee aan de slag moeten is het opruimen van plekken in de gemeente waar invasieve exoten staan.

De coronacrisis heeft het werk van de ODA behoorlijk beïnvloed. Een groot deel van het takenpakket wat de ODA namens de gemeente uitvoert is het toezicht en handhaving. Tijdelijk is de aandacht meer gericht geweest op de "kleinere" controles, zoals op de stoppersregeling en gevelcontroles. De grotere integrale controles zijn daardoor minder uitgevoerd.  Ondanks de coronacrisis was er een toename bij de vergunningverlening en de specialismen. Voor de invoering van de Omgevingswet is veel voorbereidend werk verricht en heeft de ODA gezorgd voor het organiseren van workshops.  Naast haar primaire VTH taken vervult de ODA hierin een belangrijke rol.

AGEM Gemeentelijke Energie B.V.  (AGE BV)

AGE BV is leverancier van groene energie voor de gemeentelijke aansluitingen van de Achterhoekse gemeenten (m.u.v. Berkelland).  Doelstelling van AGE BV is het energieneutraal maken van het gemeentelijke energieverbruik.  Naast inkoop en levering van energie zorgt AGE BV dan ook voor eigen opwekking van duurzame energie. Hiervoor is het Zonnepark Braamt in eigendom genomen waarmee tegen kostprijs, via het "zelfleveringsmodel", zonnestroom wordt geleverd voor gemeentelijk gebruik.  

Coöperatie Energieloket Achterhoek

Het Energieloket Achterhoek werkt in opdracht van de Achterhoekse gemeenten. Bij het loket kunnen inwoners en ondernemers  terecht voor kennis en onafhankelijk advies op het gebied van verduurzamen. Het loket zorgt ook voor begeleiding bij subsidie- en financieringsmogelijkheden ten behoeve van de energietransitie. Daarnaast worden er door het loket collectieve acties georganiseerd en zorgt men voor ondersteuning bij initiatieven om te verduurzamen. 

Dimpact is de Coöperatieve vereniging van, voor en door gemeenten. Dimpact helpt ons om de digitale dienstverlening verder te ontwikkelen. De leden zijn de eigenaar van de coöperatie en sturen de ontwikkelingen aan. De digitale innovatie van dienstverlening aan inwoners en bedrijven moet versneld worden, en dat kunnen we niet alleen.  Samen staan we voor dezelfde uitdagingen en ambities.  Daarom ligt samen organiseren voor de hand. Sinds 2006 zijn wij lid van de vereniging Dimpact. Ook is Dimpact de partij die voor ons (40 gemeenten, 3 miljoen inwoners) landelijke ontwikkelingen probeert te vertalen naar een stuk digitale informatievoorziening en bedrijfsvoering. Verder vertegenwoordigt Dimpact ons in overleggen (bijv. VNG en VNG Realisatie), waarin landelijke afspraken gemaakt worden over het realiseren en invoeren van ontwikkelingen. Te denken valt hierbij aan de informatiehuishouding rond de Omgevingswet, invoering zaakgericht werken, informatiebeveiliging. Ook organiseren zij de samenwerkingsprocessen voor collectieve vraagbundeling, collectieve aanbesteding en collectief contractmanagement ten behoeve van doorontwikkeling en beheer van ICT-diensten. Dit resulteert voor de leden in een gezamenlijk verworven portfolio. Dimpact is inmiddels koploper als het gaat om de transitie van de gemeentelijke informatiearchitectuur naar een informatiestructuur op basis van Common Ground. 

Het ECAL beheert, maakt archiveren toegankelijk en stelt archieven beschikbaar van de deelnemende overheidslichamen overeenkomstig de Archiefwet. Daarnaast zorgt het ECAL voor het in stand houden en bevorderen van het cultureel erfgoed in het gebied van de Achterhoek en de Liemers in de ruimste zin van het woord. Sinds 2019 gebeurt dit ook voor digitale archiefbescheiden met het e-Depot.

GGD Noord- en Oost-Gelderland is de gezondheidsdienst van 22 gemeenten die de gezondheid van alle inwoners bewaakt, beschermt en bevordert. Alle deelnemende gemeenten aan deze gemeenschappelijke regeling nemen de basisproducten van de GGD af die betrekking hebben op de Publieke gezondheid. Deze taken liggen vast en worden omschreven in de Wet publieke gezondheid (Wpg). Met uitzondering van de gemeente Apeldoorn nemen de overige 21 gemeenten ook de taken af die betrekking hebben op de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 4-18 jaar. De gemeenten bekostigen de basisproducten voor de publieke gezondheidszorg en voor de JGZ op basis van bijdragen per inwoner aan de GGD. Daarnaast biedt de GGD aan diverse partijen op contractbasis andere producten aan.

In 2023 is de bestuursagenda 2023-2027 vastgesteld. Deze is bedoeld als kader voor de komende jaren en gaat uit van de volgende vier prioriteiten:

• vergroten van gelijke kansen op gezondheid voor iedereen
• mentale gezondheid
• gezonde leefstijl
• gezonde fysieke en sociale leefomgeving

De komende jaren zullen in het teken staan van verdere uitgifte van bedrijfskavels. De uitgiftesnelheid staat momenteel stevig onder druk. Netcongestie is daarbij een vertragende en beperkende factor (in ieder geval tot 2029). Onderzoek naar en ontwikkelen van mogelijke oplossingen voor deze problematiek zullen belangrijk onderdeel zijn van de strategie om RBT Laarberg in de markt te positioneren. Belangstelling voor kavels is sinds 2024 weer aan het aantrekken. Het aanbod van bedrijfskavels in de regio wordt schaars waardoor de vraag op Laarberg aantrekt. Worden er oplossingen gevonden voor de netcongestie dan zal de verkoop van kavels toenemen.    

Voor de nadere uitwerking van de paragraaf verbonden partijen verwijzen wij u naar de bijlage.

Het overzicht van de verbonden partijen is opgenomen in de onderdeel 'verbonden partijen' in de financiële programmabegroting 2025.