Financiële programmabegroting 2024

In deze paragraaf geven we op hoofdlijnen de afwijkingen tussen de Programmabegroting 2024 en  Programmabegroting 2023 weer.

Bedragen x € 1.000

Programma	Jaarrekening 2022			Begroting 2023			Begroting 2024
	Uitgaven	Inkomsten	Saldo	Uitgaven	Inkomsten	Saldo	Uitgaven	Inkomsten	Saldo
1. Wonen	-16.363	7.991	-8.372	-16.278	7.236	-9.042	-17.632	8.168	-9.042
2. Welzijn	-44.309	9.622	-34.687	-43.107	6.098	-37.009	-49.350	7.811	-41.539
3. Werken	-1.574	1483	-91	-1.504	1.213	-291	-2.572	2.203	-369
4. Dienstverlening	-5.520	916	-4.604	-6.148	490	-5.658	-6.800	599	-6.201
Algemene dekkingsmiddelen	-596	65.781	65.185	-683	64.361	63.678	-791	72.403	71.612
Overhead	-10.437	142	-10.295	-10.359	15	-10.343	-12.381	16	-12.365
Onvoorzien	0	0	0	-1.067	0	-1.067	-67	0	-67
Heffing Vennootschapsbelasting (VPB)	-1	0	-1	-30	0	-30	-30	0	-30
Saldo van baten en lasten	-78.800	85.935	-7.135	-79.176	79.413	237	-89.622	91.200	1.578
Mutaties reserves programma 1	-685	664	-21	0	270	270	0	270	270
Mutaties reserves programma 2	-1.643	436	-1.207	0	115	115	0	115	115
Mutaties reserves programma 3	0	397	397	0	0	0	0	0	0
Mutaties reserves programma 4	-1.795	3.300	1.505	-788	867	79	-788	867	79
Geraamd resultaat	-82.923	90.732	-7.809	-79.964	80.665	701	-90.410	92.452	2.042

 

 

Wat u in bovenstaande tabel kunt herleiden, is het structurele begrotingsresultaat voor 2024. In dit begrotingsresultaat is rekening gehouden met de verwachte inflatie voor 2024.   

Onderstaande vergelijking is gebaseerd op het structurele begrotingsresultaat 2024 en 2023.

De Programmabegroting 2023, inclusief wijzigingen                                                                                   €  701.000
De Programmabegroting 2024 bestaand beleid                                                                                              €  2.042.000

T.o.v. 2023 is sprake van een verbetering van het structurele resultaat met                                  €  1.341.000

De afwijkingen ten opzichte van de programmabegroting 2023 vloeien voort uit het nieuw beleid 2023 en de wijzigingen van de bestuursrapportage. 

De voorstellen voor nieuw beleid worden onderverdeeld in voorstellen die reeds met de kadernota aan u zijn voorgelegd en nieuw beleid. Beide leiden tot het volgende beslag op middelen. In bijlage 3 vindt u de uitwerking van de voorstellen van nieuw beleid per programma.

 

Investeringsniveau (x € 1.000)

Programma	2024	2025	2026	2027
1. Wonen - kadernota	7.689	10.332	7.738	6.422
1. Wonen - nieuw beleid	0	0	0	0
2. Welzijn - kadernota	250	5.350	0	0
2. Welzijn - nieuw beleid	147	0	0	0
3. Werken - kadernota	0	0	0	0
3. Werken - nieuw beleid	0	0	0	0
4. Dienstverlening - kadernota	100	0	0	0
4. Dienstverlening - nieuw beleid	0	0	0	0
Totaal investeringsniveau nieuw beleid	8.186	15.682	7.738	6.422

 

Budgettaire lasten (x € 1.000)

Programma	2024	2025	2026	2027
1. Wonen - kadernota	1.753	2.306	2.765	3.202
1. Wonen - nieuw beleid	75	75	150	150
2. Welzijn - kadernota	1.448	808	1.120	891
2. Welzijn - nieuw beleid	142	167	192	192
3. Werken - kadernota	371	211	161	161
3. Werken - nieuw beleid	100	100	100	100
4. Dienstverlening - kadernota	336	284	139	139
4. Dienstverlening - nieuw beleid	381	381	291	291
Totaal budgettaire lasten nieuw beleid	4.606	4.332	4.918	5.126
Dekking uit reserve	2.425	1.387	1.097	867
Dekking uit voorziening riolering	247	455	531	708
Totaal dekking t.l.v. reserves & voorzieningen	2.672	1.842	1.628	1.575
Netto budgettaire jaarlasten nieuw beleid	1.934	2.490	3.290	3.551

Belangrijke items zijn onder andere onderwijshuisvesting Groenlo, reconstructies wegen, zorg en participatie in het bijzonder gericht op samenwerking, preventie en langer zelfstandig thuis wonen, sportbeleid, cultuurbeleid, aanstellen accountmanager centrumgebied en buitengebied, en integrale veiligheid.

Op basis van de Programmabegroting 2024, voorstellen van nieuw beleid (besluit en noodzakelijk) en het dekkingsplan ontstaat het volgende financiële beeld voor het jaar 2024 (x € 1.000).

 

Financieel resultaat bestaand beleid programmabegroting 2024	€ 2.042
Inflatoire verhoging ozb en leges	€ 163
Structureel resultaat bestaand beleid	€  2.205
Voorstellen van nieuw beleid 2024	€ -1.934
Subtotaal	€ 271
Structureel dekkingsplan 2024	€ 0
Voordelig begrotingsresultaat 2024	€ 271

Ten opzichte van de kadernota lijkt het financieel rooskleuriger. Dit wordt veroorzaakt door de gunstige bijstelling van het gemeentefonds voor 2024 en 2025. Echter vanaf 2026 zijn er diverse onzekerheden over de hoogte van het gemeentefonds. Dit leidt ertoe dat het begrotingsresultaat voor 2026 negatief is op basis van huidige gegevens. 

Het overzicht van de incidentele baten en lasten biedt inzicht welke incidentele lasten deel uitmaken van de totale baten en lasten (x € 1.000).

	2024	2025	2026	2027
2. Welzijn	52
4. Dienstverlening	22	22
Incidentele lasten	74	22	0	0

Onderstaand overzicht geeft u inzicht in de structurele mutaties van de reserves. De belangrijkste mutatie betreft de bespaarde rente (x € 1.000).

	Toevoeging	Onttrekking	Saldo
Bespaarde rente reserves	-747	788	41
Kapitaallasten school Flierbeek en Hamalandschool, reserve onderwijshuisvesting (mutatie loopt af in 2036)	0	115	115
Totaal	-747	903	156

In de Meerjarenbegroting hanteren wij de volgende uitgangspunten:

Ontwikkeling prijsstijgingen en loonkosten

In de Meerjarenbegroting houden wij rekening met constante prijzen. We houden dus geen rekening met inflatie en loonsomontwikkeling.  In de begroting 2024 wordt voor aanvaard / bestaand beleid een algemene prijsontwikkeling van 3,8% gehanteerd. Dit sluit aan met de prijsontwikkeling van het BBP voor 2023. 
In de samenstelling van de begroting 2024 worden de salarissen van juni 2023 als uitgangspunt genomen. Tevens dienen de normale periodieke verhogingen, meegenomen te worden. Voor 2024 wordt een loonkostenontwikkeling verwacht van 3% ten opzichte van de salarissen van juni 2023.

Algemene uitkering uit het gemeentefonds

- Zoals gebruikelijk is de meicirculaire gehanteerd voor de berekening van de algemene uitkering voor de programmabegroting. Een belangrijke ontwikkeling hierbij is dat het rijk door de positieve bijstellingen op de rijksbegroting voor prijsontwikkelingen het accres stijgt.  In de meicirculaire is een nieuwe accresraming opgenomen voor het jaar 2023 en verder.  Als gevolg van de stijging van het accres loopt de omvang van de algemene uitkering landelijk op van € 1 miljard in 2023 naar € 3,2 miljard in 2025. Conform de normeringsmethodiek is de algemene uitkering gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksbegroting. Opgemerkt zij dat de stijging van de rijksuitgaven voor defensie (als gevolg van de oorlog in Oekraïne) niet meetellen in de zogenoemde accresrelevante uitgaven en dus geen effect hebben op de algemene uitkering.
- Wijziging van de normeringsmethodiek: In het coalitieakkoord van het kabinet is vanaf 2026 het accres vastgezet op een plus van € 1 miljard boven op de stand van de Miljoenennota 2022. Het effect voor de gemeenten is dat de algemene uitkering in 2026 daalt met ruim € 2,4 miljard ten opzichte van 2025. Hiermee legt het kabinet een gigantische opdracht bij de gemeenten om financieel het hoofd boven water te houden.
- Jeugdzorg:  In het rijks coalitieakkoord is een extra besparing in het jeugddomein opgenomen met een omvang van € 100 miljoen in 2024, oplopend naar € 500 miljoen in 2025 en 2026, en structureel € 511 miljoen vanaf 2027. Het kabinet heeft besloten dat deze besparing een Rijksverantwoordelijkheid is. Het gaat daarbij om maatregelen waardoor gemeenten minder middelen nodig hebben of waarbij alternatieve inkomsten gegenereerd worden door middel van de invoering van een eigen bijdrage. Ook draagt het Rijk het budgettaire risico ingeval (een deel van) deze maatregelen geen of niet tijdig doorgang.
- Opschalingskorting: Het kabinet heeft besloten deze kabinetsperiode voor zowel gemeenten als provincies de oploop van de opschalingskorting te schrappen voor de periode 2022 tot en met 2025. Echter voor 2026 en 2027 is de opschalingskorting wederom opgenomen. Landelijk gaat het hierbij om een bedrag van € 675 miljoen.
- Volkshuisvesting en Woningbouwimpuls: In het rijks coalitieakkoord zijn middelen voor de woningbouwimpuls (10 x € 100 miljoen) en voor de volkshuisvesting (4 x € 150 miljoen) opgenomen. Deze middelen worden voor de jaren 2023 tot en met 2025 onttrokken aan het voor die jaren gereserveerde accres. Met andere woorden de gemeenten worden gekort op de algemene uitkering voor de stimulering van woningbouw / volkshuisvesting om vervolgens een aanvraag te moeten doen voor beide onderdelen.

Belastingdruk

Wij houden vanaf 2025 rekening met een jaarlijkse trendmatige verhoging van 2% voor de onroerendezaakbelasting (OZB) ad € 135.000. Er wordt geen extra verhoging voorgesteld. 

Jaren 2025-2027

Voor de jaren 2025-2027 wordt gewerkt met constante prijzen.

Doorrekening van het meerjarenperspectief leidt tot het volgende financieel overzicht (x € 1.000).

	2024	2025	2026	2027
Begrotingsuitkomst lopend jaar	2.042	2.206	4.918	2.234
jaarlijkse autonome ontwikkelingen uitgaven
vrijval kapitaallasten		-250	300	300
ontwikkeling prijzen
jaarlijkse autonome ontwikkelingen inkomsten
algemene uitkering uit het gemeentefonds		2.799	-3.149	1.198
trendmatige verhoging OZB	138	138	138	138
trendmatige verhoging leges	25	25	25	25
subtotaal	2.205	4.918	2.232	3.895
Netto budgettaire last nieuw beleid	-1.934	-2.490	-3.290	-3.551
Cumulatief dekkingsplan	0	0	0	0
Begrotingsresultaat	271	2.428	-1.058	344

Hierna volgt een opsomming van de stand van de eigen financieringsmiddelen per 1 januari 2023 en 1 januari 2024. Hierbij maken we onderscheid tussen algemene reserves, bestemmingsreserves en voorzieningen (x € 1.000).

 

	2023	2024
Algemene reserve
- waarvan geblokkeerd	23.299	23.299
- waarvan vrij besteedbaar	6.446	7.595
Bestemmingsreserves	11.939	11.630
Voorzieningen	11.303	10.071
Totaal reserves en voorzieningen	52.987	52.595

 

Naast een structureel sluitende Meerjarenbegroting is het voor de robuustheid van de gemeentelijke financiële positie noodzakelijk dat we over een vrij besteedbare reserve beschikken. Die moet minimaal gelijk zijn aan de uitgangspunten in de nota risicomanagement en het financieel weerstandsvermogen. De minimaal benodigde weerstandscapaciteit € 2,5 miljoen. Voor zowel 2023 als 2024 is de algemene reserve vrij besteedbaar ruim boven de grens. 

Op basis van de voorstellen kennen de reservepositie en de weerstandsnorm de volgende ontwikkeling (x € 1.000):

	2024	2025	2026	2027
Vrije besteedbare reserves	4.274	5.311	3.513	3.292
Beschikbare weerstandscapaciteit	5.641	6.678	4.881	4.660
Benodigde weerstandscapaciteit	-2.500	-2.500	-2.500	-2.500
Weerstandscapaciteit boven de norm	3.141	4.178	2.381	2.160

 

Ontwikkeling algemene uitkering

Wij hebben de voorlopige effecten van de meicirculaire in het meerjarenperspectief meegenomen (x € 1.000).

 

	2025	2026	2027
Ontwikkeling algemene uitkering	2.958	-24	1.539
Ontwikkeling integratie uitkering	-151	-318	-662
Ontwikkeling decentralisatie uitkeringen	-7	-7	-27
Ontwikkeling cumulatief (t.o.v. 2024)	2.800	-349	850

De algemene uitkering voor de jaren 2025 en 2027 zijn hoger dan de algemene uitkering in 2024. Voor 2026 geldt dat de algemene uitkering € 349.000 lager is van het niveau van 2024. De daling van de algemene uitkering zorgt voor een negatief resultaat in 2026. Deze daling wordt veroorzaakt door de nieuwe financieringssystematiek.

1. De volgens de rekenkamer gedefinieerde verbonden partijen met een bestuurlijk en aanmerkelijk financieel belang.	Vestigingsplaats	Openbaar belang	Bestuurlijke relatie	Collegevertegenwoordiging	Aantal deelnemers	Eigen vermogen		Vreemd vermogen		verandering belang	resultaat	Financiële bijdrage
						begin dienstjaar	eind dienstjaar	begin dienstjaar	eind dienstjaar	dienstjaar
Gemeenschappelijke regelingen
Regio Achterhoek	Doetinchem	Regio Achterhoek zet zich in voor een duurzaam vitale, aantrekkelijke en gezonde regio door samen met andere partners (bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties) de Achterhoekvisie 2030 en jaarplannen uit te voeren. Met deze agenda wil de regio een antwoord bieden op diverse ontwikkelingen die op de Achterhoek afkomen, zoals demografische krimp, economische uitdagingen en klimaat- en milieuproblematiek. Door krachten te bundelen en slimme verbindingen te leggen kan de Achterhoek vitaal gehouden worden. Via Regio Achterhoek wordt er gewerkt aan een coöperatieve regio die nieuwe, onverwachte oplossingen ontwikkelt en toepast. Daarnaast zal invulling gegeven worden aan de Regio Deal Achterhoek die de regio heeft gesloten met het Rijk en waarmee een (extra) impuls gegeven wordt aan de regionale opgaven waar gemeenten voor staan.	AB-Bestuurslid	Burgemeester A. Bronsvoort, Plv. Wethouder J. Hoenderboom	7 gemeenten	6.485.000	6.048.000	15.245.000	15.266.000	geen	0	221.633
Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland	Apeldoorn	De veiligheidsregio werkt in nauw overleg met maatschappelijke partners aan een veilige leefomgeving. Zeven dagen per week, 24 uur per dag ligt de focus op het beheersen van risico's en het bestrijden van incidenten. Voortdurend goed voorbereid zijn in samenspraak met burgers, bedrijven en instellingen in de regio Noord- en Oost-Gelderland	DB/AB-Bestuurslid	Burgemeester A. Bronsvoort, Plv. Wethouder J. Hoenderboom	22 gemeenten	14.149.000	12.691.000	44.112.000	56.608.000	geen	0	1.918.000
Omgevingsdienst Achterhoek (ODA)	Hengelo (Gld)	De Omgevingsdienst Achterhoek is voor overheden in deze regio (en namens deze overheden ook voor bedrijven en burgers) hèt aanspreekpunt voor vraagstukken op het gebied van milieu. De adviseurs bieden hoogwaardige kennis en expertise aan op het gebied van vergunningverlening, toezicht, handhaving en milieuadvies. Door de bundeling van kennis, de korte lijnen en het snel en efficiënt werken zijn de geleverde producten steeds van hoog niveau. Het doel van de ODA is om samen met haar opdrachtgevers zich dagelijks in te zetten voor een gezonde, schone en veilige leefomgeving voor de inwoners en bedrijven in haar werkgebied.	AB-Bestuurslid	AB lid: Wethouder B. Porskamp	8 gemeenten	164.000	210.000	1.050.000	1.146.000	geen	0	636.000
				Plv lid: Wethouder J. Hoenderboom
Erfgoed Centrum Achterhoek Liemers (ECAL)	Doetinchem	Het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers beheert het archief van de acht Achterhoekse gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk. Voor deze gemeenten bewaart het Erfgoedcentrum historische informatie en stelt deze beschikbaar. Het beschikbaar stellen gebeurt via de website of op de studiezaal. De komende jaren zal het archief naast papieren informatie meer en meer digitale informatie bevatten.	AB Bestuurslid	Lid: Wethouder J. Hoenderboom	8 gemeenten	175.946	187.793	592.838	451.591	geen	43.222	185.572
				Plv lid: Wethouder E. Dusseldorp
1. De volgens de rekenkamer gedefinieerde verbonden partijen met een bestuurlijk en aanmerkelijk financieel belang.	Vestigingsplaats	Openbaar belang	Bestuurlijke relatie	Collegevertegenwoordiging	Aantal deelnemers	Eigen vermogen		Vreemd vermogen		verandering belang	resultaat	Financiële bijdrage
						begin dienstjaar	eind dienstjaar	begin dienstjaar	eind dienstjaar	dienstjaar
Fijnder	Groenlo	De dienst is van en voor de gemeenten (Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk); De dienst staat voor maximale zelfstandigheid op het gebied van arbeid, inkomen en participatie; De dienst is klantgericht, resultaatgericht en levert in haar samenwerking met partners maatwerk; De dienst voert de opgedragen taken uit met betrokken, professioneel en kwalitatief goed personeel; De dienst heeft ambitie en wenst een voortrekkersrol te vervullen	DB-Bestuurslid	AB lid 1: Wethouder E. Dusseldorp	3 gemeenten	1.500.000	1.500.000	11.628.000	10.988.000	geen	0	11.502.000
				AB lid 2: Wethouder A. Schuten
			AB-Bestuurslid	Plv lid 1: Wethouder J. Hoenderboom
				Plv lid 2: Wethouder B. Porskamp
Stadsbank Oost Nederland	Enschede	De Stadsbank Oost Nederland is een Gemeenschappelijke Regeling ‘van en voor’ gemeenten. De missie is om financiële weerbaarheid en eigen kracht van huishoudens te versterken. Dit doen door voortdurend te bouwen aan een betrouwbare, transparante en kwalitatief hoogwaardige uitvoeringsorganisatie, die samen met klanten duurzame resultaten boekt en zich daarover altijd maatschappelijk verantwoordt.	AB-Bestuurslid	Lid: Wethouder E. Dusseldorp	22 gemeenten	892.100	1.289.900	11.496.600	5.790.100	geen	0	0
				Plv lid: Wethouder vA. Schutten
GGD Noord- Oost Gelderland	Warnsveld	De GGD is de gezondheidsdienst van en voor de gemeenten Aalten, Apeldoorn, Berkelland, Bronckhorst, Brummen, Doetinchem, Elburg, Epe, Ermelo, Hattem, Harderwijk, Heerde, Lochem, Montferland, Nunspeet, Oldebroek, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Putten, Voorst, Winterswijk en Zutphen. Centraal bij de GGD staat preventie: het voorkomen van ziekten in de regio.	AB-Bestuurslid	AB lid: Wethouder E. Dusseldorp	22 gemeenten	2.211.000	2.410.000	2.879.000	2.629.000	geen	0	626.862
				Plv lid: Burgemeester A. Bronsvoort
Naamloze, Commanditaire en Besloten Vennootschappen en verenigingen	Vestigingsplaats	Openbaar belang	Bestuurlijke relatie	Collegevertegenwoordiging	Aantal deelnemers	Eigen vermogen		Vreemd vermogen		verandering belang	resultaat	Financiële bijdrage
						begin dienstjaar	eind dienstjaar	begin dienstjaar	eind dienstjaar	dienstjaar
Gebiedsonderneming Laarberg CV	Groenlo	Laarberg is het regionale bedrijvenpark in het oostelijke deel van de Achterhoek. Door een bundeling van krachten kunnen we de concurrentiepositie van de regio waarborgen, verstevigen en verbeteren. Met ruimte voor ondernemingen tot en met milieucategorie 5	Vennoot	Vert : Wethouder A. Schutten	2 gemeenten							48% aandelen
Gebiedsonderneming Laarberg BV	Groenlo	Laarberg is het regionale bedrijvenpark in het oostelijke deel van de Achterhoek. Door een bundeling van krachten kunnen we de concurrentiepositie van de regio waarborgen, verstevigen en verbeteren. Met ruimte voor ondernemingen tot en met milieucategorie 5	Lid raad van commissarissen Aandeelhouder	Vert : Wethouder A. Schutten	2 gemeenten							48% aandelen
				Plv vert: Wethouder J. Hoenderboom
Alliander NV	Arnhem	Alliander is een netwerkbedrijf en zorgt voor een betrouwbare, betaalbare en bereikbare energievoorziening (gas en elektra)	Aandeelhouder	Vert: Wethouder A. Schutten	Niet in kaart gebracht							395.494 aandelen
				Plv vert: Wethouder B. Porskamp
Nuval Platform	-	De gemeenten die zich verenigd hebben in het Nuval-platform hebben afgesproken in een aantal onderwerpen met één stem op te treden tijdens de aandeelhoudersvergaderingen van Alliander en Vitens.	Lid vereniging	Vert: Wethouder A. Schutten	Niet in kaart gebracht							Ca. 2.500
				Plv vert: Wethouder B. Porskamp
Vitens NV	Zwolle	Het beschikbaar stellen van voldoende betrouwbaar drinkwater.	Aandeelhouder	Vert: Wethouder A. Schutten	Niet in kaart gebracht	€ 684,8 miljoen	€ 724,1miljoen	€ 1537 miljoen	€ 1682 miljoen			18.693 aandelen
				Plv vert: Wethouder B. Porskamp
NV ROVA	Zwolle	ROVA is een duurzaam dienstenbedrijf dat voor de aandeelhoudende gemeenten zorg draagt voor de inzameling van het huishoudelijk afval en het onderhoud van de openbare ruimte. De missie van de ROVA is om zorg te dragen voor een schone en duurzame leefomgeving voor de inwoners van de aandeelhoudende gemeenten. De ROVA is actief voor 23 gemeenten verdeeld in 3 regio's: Zwolle, Achterhoek en Eemland.	Aandeelhouder	Vert: Wethouder B. Porskamp	23 gemeenten							295 aandelen
				Plv vert: Wethouder A. Schutten
AGEM	Doetinchem	De AGEM levert een bijdrage aan de energie transitie in de Achterhoek.	Lid vereniging	Vert: Wethouder B. Porskamp	8 gemeenten							38 aandelen
BNG Bank N.V.	Den Haag	Het behoud van een belangrijk marktaandeel in het Nederlandse publieke en semipublieke domein en rendement voor de aandeelhouders.	Aandeelhouder	vert. Wethouder A. Schutten	De staat, gemeenten, provincies							51.363 aandelen
Coöperatieve vereniging “Dimpact” u.a.	Enschede	Gemeenten staan allemaal voor dezelfde uitdagingen, zoals digitalisering, antwoord geven, zaakgericht werken en ketensamenwerking. Elke gemeente heeft daarbij te kampen met onvoldoende middelen, kennis en capaciteit. Samenwerken met elkaar ligt dan voor de hand. Dimpact is een coöperatieve vereniging 100% van, voor en door gemeenten. De Dimpact-gemeenten hebben de handen ineen geslagen om vraagstukken rondom dienstverlening en bedrijfsvoering gezamenlijk op te pakken.	Lid vereniging	Vert: Wethouder J. Hoenderboom	Thans 31 gemeenten lid
				Plv vert: Wethouder A. Schutten
Leisurelands B.V.	Arnhem	Openbare toegankelijkheid dagrecreatieterrein	Aandeelhouder	Vert. gemeente Berkelland gemachtigd namens Oost Gelre	Niet in kaart gebracht							1.049 aandelen